ရေးချင်ရာ

သီတာဟာရ ဥဏွာဟာရ၂ပါါးကို ေဒသအားျဖင္႔၎ ရသအားျဖင္႔၎ ဂရုလဟုအားျဖင္႔၎ သဒၵအားျဖင္႔၎ ဥတုအားျဖင္႔၎ အေပြးအားျဖင္႔၎ အပြင္႔အားျဖင္႔၎ အေစးအားျဖင္႔၎ ဤ၈ပါးေသာ အျခင္းအရာတို႔တြင္ ၁ပါး၂ပါးစေသာ ဆက္ဆံေသာ အျခင္းအရာျဖင္႔ ေယဘုယ်ေရြးယူရာ၏။ (က)ေဒသအားျဖင္႔ေရြးယူပုံ ေအးေသာေဒသမွာ ေယဘုယ်ရွိ၍ ပူေသာေဒသမွာ အနည္းငယ္ရွိေသာ ေရလိပ္ ဖါး ေရဘဲ ေရၾကက္ ေရဝက္ ဖြတ္ မိေက်ာင္း ငါး ပုဇြန္ ေယာက္သြား ခရု ကယုကရင္း ေရကဇြန္း ကနေဖါ႔ ျဗဳံးေမြး လယ္ပဒူ လယ္ဟင္းခါး မုံလာ မုံညွင္း ဆလတ္ ေဂါ္ဖီ ပိန္းအု ေျမာက္အု ကဇိန္းဥ ပဒတ္စာဥ သေဒြးဥ အာတာလြတ္ဥ စေသာအစာအာဟာရသည္ သီတာဟာရမည္၏။ ပူေသာေဒသမွာ ေယဘုယ်ရွိ၍ ေအးေသာေဒသမွာအနည္းငယ္ရွိေသာ ယုန္ သမင္ ခါ ေျဖာက္ဆိတ္ ထေနာင္း နရွာ မိုးနံ တမာ ဆူးပုပ္ငယ္ အုပ္ရွစ္ ကုကၠိဳ ကင္းပုံ သနပ္ခါး ပိုးစာ အစရွိေသာ ေဆးအစာာအာဟာရ သည္ ဥဏွာဟာရမည္၏။ **(ခ)ရသအားျဖင္႔ေရြးပုံ ခ်ိဳေသာအရသာ ခ်ဥ္ေသာအရသာ ငန္ေသာအရသာ ရွိေသာ ၾကံေရ ထန္းေရ အုန္းေရ ေပေရ ဓနိေရ သၾကား ထန္းလ်က္ ၾကံသကာ ပ်ားေရ ငွက္ေပ်ာသီးမွည္႔ သေဘၤာသီးမွည္႔ ၾသဇာသီးမွည္႔ ခ်ိဳေသာမုံ႕ နိဳ႕ဟူသမ်ွ ေက်ာက္ခ်ဥ္ ပန္းသီး ႏွင္းသီး သဗ်က္သီး လိေမၼာ္သီး ေရွာက္သီး သမၻရာသီး နာနပ္သီး ဒူးရင္းသီး သရ...

ဘာမွမရ ွ ထထ ိ

ခ်ိဳခ်ဥ္ဖန္ခါး ငန္စပ္ျငား ေျခက္ပါးရသဓာတ္* အာဟာရ၏တည္ရာျဖစ္ေသာ ရသဓာတ္သည္ ခ်ိဳေသာရသဓာတ္ ခ်ဥ္ေသာရသဓာတ္ ဖန္ေသာရသဓာတ္ ခါးေသာရသဓာတ္ ငန္ေသာရသဓာတ္ စပ္ေသာ ရသဓာတ္ဟူ၍ေျခာက္ပါးရွိ၏။ထိုတြင္ သၾကား ပ်ား တင္လဲစေသာဝတၳဳ၌ ကိန္းေသာရသဓာတ္သည္ ခ်ိဳေသာရသဓာတ္မည္၏။ ေရွာက္ သမၻရာ မရမ္းစေသာဝတၳဳ၌ ကိန္းေသာရသဓာတ္သည္ ခ်ဥ္ေသာရသဓာတ္မည္၏ သေျပသဖန္း မာလကာစေသာဝတၳဳ၌ကိန္းေသာရသဓာတ္သည္ ဖန္ေသာရသဓာတ္မည္၏။ တမာ ဂန္႔ဂလာ ၾကက္ဟင္းခါး ေၾကာင္လွ်ာ မယ္ဇလီစေသာဝတၳဳ၌ ကိန္းေသာရသဓာတ္သည္ ခါးေသာရသဓာတ္ မည္၏။ ဆား ဆပ္ပ်ာ သိေႏၵာ ဆားပုပ္ ပ်ာစေသာဝတၳဳ၌ကိန္းေသာရသ ဓာတ္သည္ ငန္ေသာရသဓာတ္မည္၏။ ျငဳပ္သီး ျငဳပ္ေကာင္း ဂ်င္းး ပိတ္ခ်င္း ေလးညွင္းစေသာဝတၳဳ၌ ကိန္းေသာရသဓာတ္သည္ စပ္ေသာရသဓာတ္ မည္၏။ **ဆိမ္႔ေသာရသဓာတ္ကို အခ်ိဳ၌၎ အဖန္၌၎ အတြင္းဝင္ေသာေၾကာင္႔ သီးျခား ထုတ္ေဖါ္၍ မဆိုဟုမွတ္** ထို၆ပါးေသာ ရသဓာတ္သည္ သုဒၶရသဓာတ္ မိႆကရသဓာတ္ဟူ၍ ၂ပါးရွိ၏။ထိုတြင္ ဝတၳဳတစ္ခုတည္း၌ ခ်ဥ္ ဖန္ ငန္ ဤ၃ပါးႏွင္႔ မေရာဘဲ အခ်ိဳ သက္သက္ကိန္းေသာရသဓာတ္သည္၎ ထို႔အတူ ခ်ိဳ ငန္ ဖန္ ေသာ ရသဓာတ္တို႔တြင္ ၂ပါး၃ပါးႏွင္႔မေရာဘဲ အခ်ဥ္သက္သက္ အငန္သက္သက္ အဖန္သက္သက္ျဖစ္ေသာရသဓာတ္သည္၎ အခါးသက္သက္ျဖစ္ေသာရသဓာတ္သည္၎ သုဒၶရသဓာတ္မည္၏။ ...

ကဗဠီကာဟာရသည္ ပကတိမ်က္စိျဖင္႔ မျမင္ေကာင္းေသာ ထူးေသာ ပရမတၳသဘာဝ အႏွစ္အေစးၾသဇာလကၡဏာရွိ၏။ အာဟာရဇရုပ္ကို ေဆာင္ျခင္းကိစၥရွိ၏။ စတုသမု႒ာနိကရုပ္ဟုဆိုအပ္ေသာ ရူပကာယကို ေထာက္ပံ႔ျခင္းလွ်င္ဉာဏ္အားေရွးရွဳထင္ျခင္းပစၥဳပ႒ာန္ရွိ၏။ စားျခင္းဝါးျခင္း လ်က္ျခင္းစေသာ အလုပ္အေလြးကိုျပဳ၍ မ်ိဳအပ္ေသာထမင္းမုံ႔စေသာ ဝတၳဳလွ်င္ နီးစြာေသာ အေၾကာင္းရင္းပဒ႒ာန္ရွိ၏။ **ၾသဇာလကၡေဏာ ကဗဠီကာဟာေရာ။ ရူပါဟရဏရေသာ။ ဥပတၳမၻနပစၥဳပ႒ာေနာ။ ကဗဠံ ကတြာ အာဟရိတဗၺ ဝတၳဳပဒ႒ာေနာ။ (အ႒သာလိနီ)

ျပဆိုျပီးေသာ ကဗဠီကာဟာရသည္ ပကတိအာဟာရ ဝိကတိအာဟာရ ဟူ၍၂ပါးရွိ၏။ထိုတြင္ တိုင္းစြန္ ျပည္စ ပစၥႏၲရစ္အရပ္သားတို႔၏ အျမဲ စားေသာက္ေနက်ျဖစ္ေသာ ၾကမ္းတန္းေသာအာဟာရသည္ ထိုသူတို႕၏ ပကတိအာဟာရမည္၏။ ပစၥည္းခ်မ္းသာေသာ သူေ႒းသူၾကြယ္ ရြာစား ျမိဳဳ႕စား အမတ္မင္းစေသာသူတို႕၏ အျမဲ စားေသာက္ေနက်ျဖစ္ေသာ ဆီဦး ေထာပတ္ နိဳ႕အမ်ိဳးမ်ိဳး မုံ႕အမ်ိဳးမ်ိဳးအစရွိေသာ နဴးညံ႕သိမ္ေမြ႕ေသာ အစာအာဟာရသည္ ထိသူတို႕၏ ပကတိအာဟာရမည္၏။ ပစၥႏၲရစ္သားတို႕သည္ သူေ႒းသူၾကြယ္စေသာသူတို႕၏ အျမဲစားေသာက္ေနက်ျဖစ္ေသာ ဆီဦးေထာပတ္စေသာသိမ္ေမြ႕နဴးညံ႔ ေသာ အစာအာဟာရတို႕ကို တစ္ခါတစ္ရံ စားေသာက္မိၾကသည္ရွိေသာ္ ထိုပစၥႏၲရစ္သားတို႔၏ ပါစကဓာတ္မီးသည္ ၾကမ္းတန္းေသာ အစာကို ခ်က္ေနက်ျဖစ္၍ နဴးညံ႕ေသာ အစာကို မခ်က္နိဳင္ေသာေၾကာင္႔ ေယဘူယ် အားျဖင္႔ အစာမေၾကဘဲ ေရာဂါရတတ္ၾကကုန္၏။ သူေ႒းသူၾကြယ္စေသာျမိဳ႕ၾကီးသားတို႔သည္လည္း မိမိတို႔စားေနက်မဟုတ္ေသာ ပစၥႏၲရစ္သားတို႔၏ စားေနက်ျဖစ္ေသာ လူး ထမင္းစေသာ ၾကမ္းတန္းေသာ အစာကို စားမိၾကသည္ရွိေသာ္ သိမ္ေမြ႕ နဴးညံ႕ေသာအစာအာဟာရကို ခ်က္ေနက်ျဖစ္ေသာ ထိူသူေ႒းစေသာသူ တို႕၏ ပါစကဓာတ္မီးသည္ ၾကမ္းတန္းေသာ အစာအာဟာရကို မခ်က္နိဳင္ ေသာေၾကာင္႔ ေယဘုယ်အားျဖင္႔ ေရာဂါရတတ္ၾကကုန္၏။ ထို႔ေၾကာင္႔ ပ...

ၾသဠာရိေက ဝတၳဳသၼႎ ၾသဇာ မႏၵာ ေဟာတိ။ သုခုေမ ဗလဝတီ( (အ႒သာလိနီ) ၾသဠာရိေက-ရုန္႔ရင္းၾကမ္းထန္းေသာ။ ဝတၳဳသၼႎ-ထမင္းစေသာဝတၳဳ၌။ ၾသဇာ-ရွိေသာၾသဇာသည္။မႏၵာ-နဳံ႔သည္(ဝါ)နည္းသည္။ေဟာတိ-ျဖစ္၏။ သုခုေမ-သိမ္ေမြ႔နဴးညံ႕ေသာ။ဝတၳဳသၼႎ-ေထာပတ္စေသာဝတၳဳ၌။ၾသဇာ- ရွိေသာၾသဇာသည္။ဗလဝတီ-အားၾကီးသည္(ဝါ)မ်ားျပားသည္။ ေဟာတိ- ျဖစ္၏။ ၾကမ္းထန္းေသာ လူးထမင္း ေျပာင္းထမင္း ဆတ္ထမင္းစေသာဝတၳဳ၌ကိန္းေသာ ၾသဇာသည္ ဝတၳဳၾကမ္းထန္း၍ အႏွစ္အေစးနည္းပါးေသာေၾကာင္႔ နဳံ႕နည္း၏။ သိမ္ေမြ႔ႏူးညံ႔ေသာ ေထာပတ္နြားနိဳ႕စေသာ ဝတၳဳ၌ ကိန္းေသာၾသဇာသည္ ဝတၳဳသိမ္ေမြ႔ ႏူးညံ႔၍ အႏွစ္အေစး မ်ားျပားေသာေၾကာင္႔အားၾကီး၏။ ၾကမ္းထန္းေသာဝတၳဳကို မွီ၍ျဖစ္ေသာ ၾသဇာသည္ ဝတၳဳၾကမ္းတန္းေသာ ေၾကာင္႔ ၾသဠာရိကၾသဇာမည္၏။ နဴးညံ႔ေသာဝတၳဳကိုမွီ၍ျဖစ္ေသာၾသဇာ သည္ ဝတၳဳသိမ္ေမြ႕နူးညံ႔ေသာေၾကာင္႔ သုခုမၾသဇာမည္၏။ ထို႔ေၾကာင္႔ ၾကမ္းတန္းေသာ လူးထမင္း ေျပာင္းထမင္းစသည္တို႔ကို စားေသာသူသည္ ထိုလူးထမင္းေျပာင္းထမင္းစသည္တို႔၌ ၾသဇာနည္းပါး သျဖင္႔ ပါစကဓာတ္မီးခ်က္၍ ေၾကက်က္လြယ္ေသာေၾကာင္႔ တစ္ခဏမွ် မြတ္သိပ္ဆာေလာင္ျခင္းျဖစ္တတ္၏။ သိမ္ေမြ႔ႏူးညံ႔ေသာ ေထာပတ္ ႏြားနိဳ႕စသည္တို႕ကို စားေသာက္သူသည္ ထိုေထာပတ္ႏြားနိဳ႕စသည္ တို႕၌ ၾသဇာမ်ားျပားအားၾကီးသျ...

ဗာဟိရာဟာရံ ပစၥယံ ပဋိလဘိတြာ ဧဝ အဇၩတၱိကာဟာေရာ ရူပံ ဥပၸါေဒတီတိ အယံ အဇၩတၱိကာဟာရႆ ဥပနိႆယဘာေဝနာပိ အာဟရတိ။ ဗာဟိရာဟာရံ-ဗာဟိရာဟာရဟူေသာ ။ပစၥယံ-အေၾကာင္းကို ။ပဋိလဘိတြာ ဧဝ-တစ္ဖန္ရမွသာလွ်င္ ။အဇၩတၲိကာဟာေရာ- အဇၩတၱိကာဟာရသည္။ ရူပံ-စတုသမု႒ာနိကရုပ္ကို။ ဥပၸါေဒတိ-ျဖစ္ ေစနိဳင္၏။ဣတိ-ထို႔ေၾကာင္႔ ။အယံ-ဤကဗဠီကာဟာရသည္။ အဇၩတၱိကာဟာရႆ-အဇၩတၱိကာဟာရ၏။ဥပနိႆယဘာေဝနာပိ- အေထာက္အပံ႔၏အျဖစ္ျဖင္႔လည္း။ အာဟရတိ-ရြက္ေဆာင္နိဳင္၏။ (ဝိဘာဝနီဋီကာ)ႏွင္႔အညီ အဇၩတၱိကာဟာရသည္ ဗဟိဒၶါဟာရ၏ အေထာက္အပံ႔ကို မရခဲ႔လွ်င္ စတုသမု႒ာနိကရုပ္ဟုဆိုအပ္ေသာ ရူပကာယကို မျဖစ္ပြားေစနိဳင္။ ဗဟိဒၶါဟာရ၏ အေထာက္အပံ႔ကို ရမွသာ စတုသမု႒ာနိကရုပ္ဟုဆိုအပ္ေသာ ရူပကာယကို ျဖစ္ပြားေစနိဳင္၏။ ထို႔ေၾကာင္႔ ဗဟိဒၶါဟာရသည္ အဇၩတၱိကာဟာရကို တစ္ဆင္႔အားေပး ေသာအားျဖင္႔ ေထာက္ပံ႔တတ္ေသာေၾကာင္႔ ဥပတၳမၻကာဟာရမည္၏။ အဇၩတၱာဟာၤရသည္ ဗဟိဒၶာဟာ၏ အေထာက္အပံ႔ကိုရ၍ ဗဟိဒၶာဟာရ ႏွင့္ေပါင္းဆုံျပီးလွ်င္ စတုသမု႒ာနိကရုပ္ဟုဆိုအပ္ေသာ ရူပကာယကို ျဖစ္ပြားေစတတ္ေသာေၾကာင္႔ ဇနကာဟာရမည္၏။ ဥပတၳမၻကာဟာရသည္ သဘာဂါဟာရ ဝိသဘာဂါဟာရဟူ၍၂ပါးရွိ၏။ ထိုတြင္ ဥတုႏွင္႔သေဘာတူေသာ အာဟာရသည္၎ သတၱဝါတို႔အား ျဖစ္ဆဲျဖစ္လတံ႔ေသာ ေရာဂါကို ပယ္ေဖ်ာက္နိဳင္ျခင္း က်န...

ဗဟိဒၶသႏၲာန္မွာ ထမင္းမုံ႔စေသာ ဝတၳဳ၌ရွိေသာ ခ်ိဳခ်ဥ္စပ္ငန္ဖန္ခါးဟူေသာ ရသဓာတ္၆ပါး၌ရွိေသာ အႏွစ္အထူးသည္ ဗဟိဒၶာဟာရမည္၏။ အဇၩတၱသႏၲာန္မွာ ကမၼဇကလာပ္၌ရွိေသာ ကမၼဇၾသဇာ စိတၱဇကလာပ္၌ရွိေသာ စိတၱဇၾသဇာ ဥတုဇကလာပ္၌ရွိေသာ ဥတုဇၾသ ဇာ အာဟာရဇကလာပ္၌ရွိေသာ အာဟာရဇၾသဇာ ဤစတုသမု႒ာနိက ၾသဇာသည္ အဇၩတၱာဟာရမည္၏။ ဗဟိဒၶာဟာရတစ္ပါးတည္းလည္း ရုပ္ကိုမျဖစ္ေစနိဳင္။ အဇၩတၱာဟရတစ္ပါးတည္းလည္း ရုပ္ကိုမျဖစ္ေစနိဳင္။ အဇၩတၱာဟာရသည္ ဗဟိဒၶာဟာရ၏ အေထာက္အပံ႔ကို ရမွသာ ရုပ္ကို ျဖစ္ေစနိဳင္၏ဟုမွတ္။

ၾသဇာ႒မကံ ရူပံ အာဟရတီတိ အာဟာေရာ။ ၾသဇာ႒မကံ-ၾသဇာလွ်င္၈ခုေျမာက္ေသာ။ ရူပံ-သုဒၶ႒ကကလာပ္ကို။ အာဟရတိ-ေဆာင္တတ္၏။ဣတိ-ထို႕ေၾကာင္႔။အာဟာေရာ- အာဟာ ရမည္၏။ ဤအဘိဓမၼတၳသဂၤဟဋီကာ လာသည္ႏွင္႔အညီ ရသဓာတ္ရည္ ၌ရွိေသာ အႏွစ္ဟုဆိုပ္ေသာ ၾသဇာသည္္ အဇၩတၱသႏၲာန္၌ စတုသမု႒ာနိကၾသဇာႏွင္႔ ေပါင္းဆုံျပီးလွ်င္ အသားအေရ တိုးပြားျခင္း ခြန္အားဗလကိုျဖစ္ေစျခင္း စသည္ျဖင္႔ ရူပကာယကိုေထာက္ပံ႔ျဖစ္ပြားေစ ေသာအခါ၌၎ ပဋိသေႏၶအခါ အမိသည္ မိ်ဳအပ္ေသာ ၾသဇာ၏ သူငယ္၏ ကိုယ္သို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႕ရာအခါ၌၎ အာဟာရဇရုပ္ကို ျဖစ္ေစ၏။ ထိုသို႕ျဖစ္္ေစျခင္း သည္ပင္လွ်င္ ရုပ္ကို ေဆာင္သည္မည္၏။ ထိုသို႔ရုပ္ျဖစ္ပြားမွဳကိစၥ ျပီးစီးျခင္း ကို ေဆာင္တတ္ေသာေၾကာင္႔ အာဟာရမည္၏။ *** ***အထူးကား ထမင္းမုံ႔စေသာ ဝတၳဳႏွင္႔တကြျဖစ္ေသာ ဗဟိဒၶၾသဇာသည္ ကဗဠီကာရအာဟာရမည္၏။ အဇၩတၱသႏၲာန္သို႔ ေရာက္ေသာအခါ ပါစကေတေဇာဓာတ္ခ်က္၍ ရသဓာတ္ရည္၌ရွိေသာ အႏွစ္သည္ ၾသဇာမည္၏။ အဇၩတၱၾသဇာႏွင္႔ ေပါင္းဆုံ၍ ရုပ္ကိုျဖစ္ေစ ေသာအခါ အာဟာရမည္၏။ဤသို႔ ကိစၥအားေလ်ာ္စြာ ၃ပါးျပားေသာ္ လည္း တရားကိုယ္အားျဖင္႔ ၾသဇာတစ္ခုကိုသာရအပ္၏။

အဂၤမဂၤါႏုသာရိေနာ ရသႆ သာေရာ ဥပတၳမၻဗလကာေရာ ဘူတနိႆိေတာ ဧေကာ ဝိေသေသာ ၾသဇာ။(မူလဋီကာ၁၅၄) အဂၤမဂၤါႏုသာရိေနာ-ကိုယ္အဂၤါၾကီးငယ္သို႔ အစဥ္ေလ်ာက္ေသာ။ ရသႆ-ခ်ိဳခ်ဥ္စပ္ငန္ဖန္ခါးဟူေသာ ရသ၆ပါး၏။ သာေရာ-အႏွစ္ျဖစ္ေသာ။ ဥပတၳမၻဗလကာေရာ-ေထာက္ပံ႔ျခင္းအားရွိျခင္းကိုျပဳတတ္ေသာ။ ဘူတနိႆိေတာ-မဟာဘုတ္ကိုမွီေသာ။ ဧေကာ-တစ္ခုေသာ။ ဝိေသေသာ-ပကတိမ်က္စိျဖင္႔ ၾကည္႔၍မျမင္ေကာင္းဘဲ ပရမတၳသဘာဝ မွ်ျဖစ္ေသာ အထူးသည္။ၾသဇာ-ၾသဇာမည္၏။ ဤမူလဋီကာလာသည္ႏွင္႔ အညီ ထမင္းမုန္႔စေသာ ကဗဠီကာရအာဟာရကို သတၱဝါတို႔ မ်ိဳသြင္းအပ္ သည္ရွိေသာ္ အစာအိမ္အတြင္းသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ကမၼဇေတေဇာ ေခါ္ေသာ ပါစကဓာတ္မီးခ်က္သျဖင္႔ ဆီဆုံတြင္ၾကိေသာ ႏွမ္းသည္ ဆီၾကည္ တစ္ျခား ႏွမ္းဘတ္တစ္ျခားျဖစ္သကဲ႔သို႔ ၾကမ္းတန္းေသာဝတၳဳ သည္ က်င္ၾကီးတစ္ခိ်ဳဳ႕က်င္ငယ္တစ္ခ်ိဳ႕ ေလာင္စာတစ္ခ်ိဳ႕ ပိုးစာတစ္ခ်ိဳ႕ ျဖစ္ျပီးလ်ွင္ သိမ္ေမြ႕နူးညံ႕ေသာဝတၳဳသည္ ခ်ိဳခ်ဥ္စပ္ငန္ဖန္ခါး ၆ပါးေသာ ရသဓာတ္အျဖစ္သို႔ ေရာက္၍ ထိုဓာတ္ရည္ကို ကမၼဇဝါေယာမွဳတ္လႊင္႔ အပ္ျဖန္႔ျဖဴးအပ္သည္ရွိေသာ္ အဂၤါၾကီးငယ္သို႔ အစဥ္ေလ်ာက္၍ စိမ္႔ဝင္ ေသာ္ ရူပကာယကို ေထာက္ပံ႔ျခင္း အားရွိျခင္းကို ျပဳတတ္ေသာ ရသဓာတ္ရည္၌ ပါရွိေသာ တစ္ခုေသာ သိမ္ေမြ႔ေသာ ပရမတၳသဘာဝ ျဖစ္ေသာ အႏွစ္ဓာတ္...

ကဗဠံ ကတြာ အေဇၩာဟရီယတီတိ ကဗဠီကာေရာ အာဟာေရာ။ ဣဒဥၥ သဝတၳဳကံ ကတြာ အာဟာရံ ဒေႆတုံ ဝုတၱံ။(ဝိဘာဝနီဋီကာ) ကဗဠံ-အလုပ္အေလြးကို။ကတြာ-ျပဳ၍။အေဇၩာဟရီယတိ-မိ်ဳအပ္၏။ ဣတိ-ထိုေၾကာင္႔။ကဗဠီကာေရာ အာဟာေရာ-ကဗဠီကာရအာဟာရမည္ ၏။ ဣဒဥၥ ဝစနံ-ဤကဗဠီကာရအာဟာရဟူေသာစကားကိုလည္း။ သဝတၳဳကံ-ထမင္းမုန္႔စေသာဝတၳဳႏွင္႔တကြျဖစ္သည္ကို။ကတြာ-ျပဳ၍။ အာဟာရံ-အာဟာရကို။ဒေႆတုံ-ျပျခင္းငွာ။အာစရိေယန-အရွင္အနုဒၶာ သည္။ဝုတၱံ-'မိန္ဆိုေတာ္မူအပ္ ဤဝိဘာဝနီဋီကာ လသည္ႏွင္႔အညီ ထမင္းမုန္႔စေသာေဘာဇဥ္ခဲဘြယ္၌ ရွိေသာ ခ်ိဳခ်ဥ္စပ္ငန္ဖန္ခါး၆ပါးေသာရသဓာတ္ ထိုရသဓာတ္၌ရွိေသာအႏွစ္ အေစးသည္ၾသဇာမည္၏။ ထိုၾသဇာသည္ ထမင္းစေသာဝတၳဳႏွင္႔တကြ ေပါင္း၍ေနေသာအခါ စားျခင္း ဝါးျခင္း လ်က္ျခင္းစေသာ အလုပ္အေလြးကို ျပဳ၍ မ်ိဳအပ္ေသာေၾကာင္႔ ကဗဠီကာရအာဟာရမည္၏။ ထမင္းမုန္႔စေသာ ဝတၳဳႏွင္႔ တစ္ေပါင္းတည္း ေရာစပ္၍ေနေသာ အာဟာရကို ျပေတာ္မူျခင္းငွာ ကဗဠီကာရအာဟာရဟူေသာစကားကို အရွင္အႏုရုဒၶါ ဆရာမိန္႔ေတာ္မူ၏။

သီတဥတုေလာင္ကြ်မ္းျခင္းသည္ ဗဟိဒၶသႏၲာန္မွာ မ်က္ျမင္အားျဖင္႔ သိမ္ေမြ႔နူးညံ႔ေသာေၾကာင္႔ မထင္ရွားေသာ္လည္း အဇၩတၱသႏၲာန္၌ ဥဏွ ဥတုေလာင္ကြ်မ္းသည္ထက္ ျပင္းထန္လွ၏။ ေလာင္ကြ်မ္းပုံ သိမ္ေမြ႔ႏူးညံ႔ ေသာေၾကာင္႔ ဉာဏ္ျဖင္႔အသိခက္၍ သီတဥတုေလာင္ကြ်မ္းသည္ကိုပင္ ဥဏွဥတုေလာင္ကြ်မ္းသည္ဟုမွတ္ထင္ျပီး ေအးေသာေဆးအာဟာရကို ေပးတတ္ၾက၏။ သီတဥတုေလာင္ကြ်မ္းေသာပုဂၢိဳလ္မွာ ကိုယ္အဂၤါကြဲအက္ျခင္း ကိုယ္အဂၤါမနာမက်င္ေဆြးေျမ႔ျပီး အပိုင္းအပုိင္း တစ္စတစ္စ ျပတ္က်ျခင္း စသည္ျဖင္႔ ဂရုသေဘာသို႔ေရာက္၍ ေသေၾက ပ်က္စီးၾကရကုန္၏။ ဥပမာ ေလာကႏၲရိက္ငရဲ၌ က်ေရာက္ေသာသတၱဝါတို႔ သည္ ထိုငရဲ၌ရွိေသာေရ၏ အလြန္ေအးေသာ သီတဥတုေလာင္ ကြ်မ္းမွဳေၾကာင္႔ ကိုယ္အဂၤါၾကီးငယ္ အပိုင္းအပိုင္းျပတ္ေၾကြ၍ ေသေၾက ပ်က္စီးၾကရကုန္၏။ ထို႔အတူ ေလာက၌ အခ်ိဳ႕ေသာသူတို႕သည္ အဇၩတၱ သႏၲာန္၌ အာေပါဓာတ္၏ အာဗႏၶနသတၱိလြန္ကဲျခင္းေၾကာင္႔ ထုန္က်င္ျခင္း ကိုယ္၌ အကြက္ၾကီးငယ္ေပါ္ေပါက္ျခင္း စေသာ ႏူနာအမ်ိဳးမ်ိဳးေပါ္ေပါက္ လာခဲ႔ရာ ေအးေသာသီတေဆးအစာတို႔ကို စားေသာက္ျပန္သျဖင္႔ တစ္စတစ္စ သီတဥတုလြန္ကဲမွဳေၾကာင္႔ ေဆြးေျမ႔ျပတ္ေၾကြ၍ ေသေၾက ပ်က္စီးၾကရကုန္၏။ ထို႔ေၾကာင္႔ သေမၼာဟဝိေနာဒနီအ႒ကထာ၌ တတၳ ဟိ သတၱာ သီေတန ဘိႏၷစၧိႏၷသရီ...

သတၱဝါတို႔သည္ ကုန္းသတၱဝါ ေရသတၱဝါဟူ၍၂ပါးရွိကုန္၏။ ထိုတြင္ ကိုယ္အဂၤါေလးလံျခင္းသေဘာရွိကုန္ေသာ ကုန္းသတၱဝါ အသံထိုင္း မိွဳင္းျခင္းသေဘာရွိေသာကုန္းသတၱဝါ အေအးၾကိဳက္ျခင္းသေဘာရွိေသာ ကုန္းသတၱဝါ ဤသတၱဝါတို႔ သႏၲာန္၌ကိန္းေသာေတေဇာဓာတ္သည္ ေလးေသာဂရုသေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ သီတဥတုမည္၏။ လ်င္ျမန္ျခင္းသေဘာရွိေသာ ကုန္းသတၱဝါ အသံေအာင္ျခင္းသေဘာရွိ ေသာကုန္းသတၱဝါ အပူၾကိဳက္ျခင္းသေဘာရွိေသာကုန္းသတၱဝါ ဤသတၱဝါတို႔သႏၲာန္၌ ကိန္းေသာေတေဇာဓာတ္သည္ ေပါ႔ေသာလဟု သေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ ဥဏွဥတုမည္၏။ ေရ၌ေနေသာ ငါးလိပ္စေသာသတၱဝါတို႔သည္ လ်င္ျမန္ေသာလဟုသေဘာရွိကုန္ေသာ္လည္း ထိုသတၱဝါတို႔၏ေနရာ ေရ၌ေနပုံကိုေထာက္၍ ထိုသတၱဝါတို႔သႏၲာန္၌ ကိန္းေသာေတေဇာ ဓာတ္သည္လည္း ဂရုသေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ သီတဥတုမည္၏။ ဤသႏၲာနဥတုကို ျပဆိုရျခင္းမွာ အသားဓာတ္စာကို စားလိုေပးလိုေသာ ပုဂၢဳိလ္တို႔အား သံသယကင္းရွင္းစြာႏွင္႔ စားနိဳင္ေပးနိဳင္ရန္ ဥတုသေဘာ အေနသို႔ ထည္႔သြင္း၍ ျပလိုက္သည္။ ဥတုသေဘာအေနထင္ရွားမွသာ အာဟာရအရာ၌ လြယ္ကူစြာ သိျမင္နိဳင္ရာ၏။

ဣရိယာပုတ္သည္ သြားျခင္း ရပ္ျခင္း ထိုျခင္း ေလ်ာင္းျခင္းဟူ၍၄ပါးရွိရာ သြားျခင္းဣရိယာပုတ္မွ ရပ္ျခင္းဣရိယာပုတ္ ရပ္ျခင္းဣရိယာပုတ္မွ ထိုင္ ျခင္းဣရိယာပုတ္ ထိုင္ျခင္းဣရိယာပုတ္မွ ေလ်ာင္းျခင္းဣရိယာပုတ္ ဤ သို႔တစ္ပါးႏွင္႔တစ္ပါး မယုတ္မလြန္ မ်ွတေသာပုဂၢိဳလ္အား စိတၱဇေတေဇာ ဝါေယာဓာတ္တို႔သည္ ထက္သန္လာကုန္၏။ ထိုစိတၱဇေတေဇာဝါေယာ ဓာတ္ ထက္သန္ပြားမ်ားလာျခင္းေၾကာင္႔ ကမၼဇဥတုဇအာဟာရဇေတေဇာ ဝါေယာဓာတ္တို႔သည္လည္း ထက္သန္ပြာမ်ားလာကုန္၏။ ထိုေတေဇာဝါေယာဓာတ္တို႕ထက္သန္ပြားမ်ာလာလွ်င္ က်န္းမာျခင္း ကိုယ္လက္သန္စြမ္းျခင္း ေပါ႔ပါးလ်ွင္ျမန္ျခင္းစေသာ လဟုတာသေဘာတို႔ သည္ ျဖစ္ေပါ္လာကုန္၏။ ထိုလဟုတာသေဘာကို ျဖစ္ေစတတ္ေသာ အေၾကာင္းေတေဇာဓာတ္သည္ ဥဏွဥတုမည္၏။ ဣရိယာပုထ္ တစ္ပါးႏွင္႔တစ္ပါး မညီညြတ္ဘဲ တစ္ပါးေသာ ဣရိယာပုထ္ျဖင္႔ျဖစ္ေစ ၂ပါးေသာဣရိယာပုထ္ျဖင္႔ျဖစ္ေစ အေနမ်ားေသာ ပုဂၢဳိလ္အား စိတၱဇေတေဇာဝါေယာဓာတ္တို႔သည္ ဆုတ္နစ္ကုန္၏။ စိတၱဇေတေဇာဝါေယာဓာတ္ဆုတ္နစ္ျခင္းေၾကာင္႔ ကမၼဇဥတုဇအာဟာရဇ ေတေဇာဝါေယာဓာတ္တို႔သည္လည္း ဆုတ္နစ္ကုန္၏။ ထိုေတေဇာ ဝါေယာဓာတ္ဆုတ္နစ္လ်ွင္ ကိုယ္အဂၤါေလးလံျခင္းစေသာ မက်န္းမာျခင္း တို႔သည္ ျဖစ္ေပါ္၍လာကုန္၏။ ထိုေလးလံမွဳ မက်န္းမာမွဳ ဂရုသေဘာကို ျဖစ္ေစ...

လူတို႔၏ကိုယ္သည္ ဥပရိမကာယ ေဟ႒ိမကာယ မဇၩိမကာယဟူ၍၃ပါးရိွ ၏။ ထိုတြင္ လည္မ်ိဳမွ အထက္ျဖစ္ေသာအရပ္သည္ ဥပရိမကာယမည္၏။ ခ်က္မွ လည္မ်ိဳတိုင္ေအာင္ေသာအရပ္သည္ မဇၩိမကာယမည္၏။ ခ်က္မွေအာက္ ေျခဖ်ားတိုင္ေအာင္ေသာအရပ္သည္ ေဟ႒ိမကာယမည္ ၏။ ဥပရိမကာယသည္ လဟုသေဘာရွိေသာ ေတေဇာဝါေယာတို႔၏ မ်ားေသာအားျဖင္႔ ကိန္းရာ ဆက္ဆံရာ ထင္ရွားရာျဖစ္ေသာေၾကာင္႔ ဥဏွ ကာယမည္၏။(ဝါ) ဥဏွဥတုမည္၏။ ေဟ႒ိမကာယသည္ ဂရုသေဘာရွိေသာ သီတေတေဇာအာေပါပထဝီ ဓာတ္တို႔ႏွင္႔ အေတြ႔အထိမ်ား၍ ၎ဓာတ္တို႔၏ မ်ားေသာအားျဖင္႔ ကိန္းရာ ဆက္ဆံရာ ထင္ရွားရာျဖစ္ေသာေၾကာင္႔ သီတကာယမည္၏။ (ဝါ)သီတဥတုမည္၏။ မဇၩိမကာယသည္ သီတဥဏွ၂ပါး ေရာေထြးဆက္စပ္၍ေနေသာေၾကာင္႔ သာဓာရဏကာယမည္၏။(ဝါ)သာဓာရဏဥတုမည္၏။ ဥဏွေတေဇာဝါေယာဓာတ္တို႔သည္ ေဟ႒ိမကာယသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနခိုက္ ေဟ႒ိမကာယ၏ သီတေတေဇာအာေပါဓာတ္တို႔ႏွင္႔ ၾကဳံၾကိဳက္ေသာ အခါ ပဋိပကၡဓာတ္ကိုေၾကာက္၍ မဇၩိမကာယ ဥပရိမကာယသို႔ တက္ေျပး ျပီးလ်ွင္ ဝမ္း မ်က္စိ နား သြားစသည္မ်ားကို ရန္မူေသာေၾကာင္႔ ေလထိုး ျခင္း မ်က္စိနာျခင္း နားေလထြက္ျခင္း သြားကိုက္ျခင္း သြားနာျခင္း စေသာ ေဝဒနာတို႔သည္ ျဖစ္ေပါ္လာတတ္ကုန္၏။ ၎ေဝဒနာတို႔ကို အထက္ပိုင္း ၌ အပူလကၡဏာအက်ိဳးထင္သည္ကိုၾကည္႕၍ အပူနာဟုမွတ္ထင္ျပီးလ်ွင္ ေအး...

လူတို႔၏အသက္အရြယ္သည္ သက္တန္းအားေလ်ာ္စြာ ဝၯနအရြယ္ ဟာယနအရြယ္ဟူ၍၂ပါး ပထမအရြယ္ မဇၩိမအရြယ္ပစၧိမအရြယ္ဟူ ၍၃ပါးရိွ၏။ ထိုတြင္ ေမြးဖြားသည္မွစ၍ အသက္၅၀တိုင္ေအာင္ေသာ အရြယ္သည္ ေတေဇာဝါေယာတက္ၾကြတိုးပြားအုပ္ခ်ဳပ္ေသာေၾကာင္႔ ဝၯနအရြယ္မည္၏။ အသက္၅၀မွ အထက္ျဖစ္ေသာအရြယ္သည္ အာေပါပထဝီတက္ၾကြအုပ္ခ်ဳပ္၍ ေတေဇာဝါေယာယုတ္ေလ်ာ႔ေသာ ေၾကာင္႔ ဟာယနအရြယ္မည္၏။ ဝၯနအရြယ္မွာ ေတေဇာဝါေယာထက္ သန္ေသာေၾကာင္႔ ေဝဒနာကပ္ေရာက္လ်ွင္ ေဆးတိုက္၍ ေပ်ာက္လြယ္၏ ဟာယနအရြယ္မွာ ေတေဇာဝါေယာယုတ္ေလ်ာ႔ေသာေၾကာင္႔ ေဝဒနာ ကပ္ေရာက္လ်ွင္ ေဆးတိုက္၍ေပ်ာက္နိဳင္ခဲ၏။ ေဖြးဖြားသည္မွ အသက္၃၀တိုင္ေအာင္ေသာအရြယ္သည္ ပထမအရြယ္ မည္၏။ဤပထမအရြယ္၌ ေတေဇာအုပ္ခ်ဳပ္၏။ အသက္၃၀မွ အသက္၅၀ တိုင္ေအာင္ေသာအရြယ္သည္ မဇၩိမအရြယ္မည္၏။ ဤမဇၩိမအရြယ္၌ ေတေဇာဓာတ္အာၾကီးေသာလည္း ဝါေယာဓာတ္လြန္ကဲေသာေၾကာင္႔ ဝါေယာဓာတ္အုပ္ခ်ဳပ္၏။ အသက္၅၀မွ အထက္ျဖစ္ေသာအရြယ္သည္ ပစၧိမအရြယ္မည္၏။ ဤပစၧိမအရြယ္၌ အာေပါပထဝီတက္ၾကြအုပ္ခ်ဳပ္၍ ေတေဇာဝါေယာယုတ္ေလ်ာ႔၏။ ဤအရြယ္၂ပါး၃ပါးတို႔တြင္ ဟာယန အရြယ္ ပစၧိမအရြယ္သည္ သီတေတေဇာအုပ္ခ်ဳပ္ေသာေၾကာင္႔ သီတဥတုမည္၏။ ဝၯနအရြယ္ ပထမအရြယ္ မဇၩိမအရြယ္ ဤအရြယ္ ၃ပါးသည္ ဥဏွေတေဇာ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာေၾကာင္႔ ဥဏွဥတုမည္၏။

ေဒသသည္ ဇဂၤလေဒသ အနုပေဒသ သာဓာရဏေဒသအားျဖင္႔၃ပါးရွိ၏ ထိုတြင္ ေရနည္း၍ ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႔ေသာအရပ္သည္ ဇဂၤလေဒသမည္၏ ေႏြဥတုႏွင္႔ အလားတူ၍ ပူျပင္း၏။ ေရမ်ား၍ စိုစြတ္ေသာအရပ္သည္ အႏုပေဒသမည္၏။ မိုးဥတုႏွင္႔အလားတူ၍ စိုစြတ္၏။ ေတာေတာင္ထူထပ္၍ ဆီးႏွင္းမ်ားေသာအရပ္သည္ သာဓာရဏေဒသ မည္၏။ ေဆာင္းဥတုႏွင္႔အလားတူ၍ ေအးျမ၏။

တတစ္ရက္တစ္ရက္တြင္ ေသြး သလိပ္ သည္းေျခ ေလ အပုပ္ဟူ၍ ၅ပိုင္း ရွိရာ ည၁၂နာရီအခ်ိန္မွ နံနက္၈နာရီတိုင္ေအာင္ေသာအခ်ိန္ကာလသည္ ေသြးတက္ၾကြအုပ္ခ်ဳပ္ေသာေၾကာင္႔ ေသြးခ်ိန္မည္၏။ နံနက္၈နာရီမွ ေန႔၁၂နာရီအခ်ိန္တိုင္ေအာင္ေသာကာလသည္ သလိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေသာေၾကာင္႔ သလိပ္ခ်ိန္မည္၏။ ေန႔၁၂နာရီအခ်ိိ္န္မွ ညေန၄နာရီအခိ်န္တိုင္ေအာင္ေသာကာလသည္ ဗဒၶသည္းေျခအုပ္ခ်ဳပ္ေသာေၾကာင္႔ သည္းေျခခ်ိန္မည္၏။ ညေန၄နာရီအခ်ိန္မွ ည၈နာရီအခ်ိန္တိုင္ေသာကာလသည္ ေလတက္ၾကြ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာေၾကာင္႔ ေလခ်ိန္မည္၏။ ည၈နာရီအခ်ိန္မွ ည၁၂နာရီအခ်ိန္တိုင္ေအာင္ေသာကာလသည္ အပုပ္တက္ၾကြအုပ္ခ်ဳပ္ေသာေၾကာင္႔ အပုပ္ခ်ိန္မည္၏။ ဤအခိ်န္၅ပိုင္းတို႔တြင္ ေသြးခိ်န္ႏွင္႔သလိပ္ခ်ိန္သည္ သီတေတေဇာအုပ္ ခ်ုပ္ေသာေၾကာင္႔ သီတဥတုမည္၏။ ၾကြင္းေသာအခ်ိန္၃ပါးသည္ ဥဏွေတေဇာ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာေၾကာင္႔ ဥဏဥတုမည္၏။ ေဆးအစာတိုက္ေကြ်းေသာအခါ သီတခ်ိန္၌ သီတေဆးအစာကို ေယဘူယ်တိုက္ေကြ်းရာ၏။ ဥဏွခ်ိန္၌ ဥဏွေဆးအစာကို ေယဘူယ် တိုက္ေကြ်းရာ၏။ (မွတ္ရန္) အပူလြန္ေသာပုဂၢိဳလ္အား ေသြးကို မ်ားေစ ပြားေစလိုလွ်င္ ေသြးခိ်န္၌ တိုက္ေကြ်းရာ၏။ ထို႔အတူ သလိပ္စသည္တို႔ကို မ်ားေစ ပြားေစလိုလွ်င္ သလိပ္ခ်ိန္စသည္တို႔၌ တိုက္ေကြ်းရာ၏။ (မွတ္ခ်က္) ဒိဝသဥတု၅ပါးယူဆပုံမ...

တစ္ရက္တြင္ ၂၄နာရီရွိရာ ေန႔၁၂နာရီအခ်ိန္မွ ည၁၂နာရီတိုင္ေအာင္ေသာ ကာလသည္ ေနမင္းတည္းဟူေသာ ဥဏွေတေဇာ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာေၾကာင္႔ ဥဏွဥတုမည္၏။ ည၁၂နာရီမွ ေန႔၁၂နာရီတုိင္ေအာင္ေသာကာလသည္ ဆီးႏွင္းျမဴတိမ္စေသာ သီတေတေဇာ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာေၾကာင္႔ သီတဥတု မည္၏။

်နမင္းသည္ ဒကၡိဏာယာဥ္စီး၍ အေႏၲာဝီထိမွ မေဇၩဝီထိသို႔သြားရာ ဝါဆိုလျပည္႔ေက်ာ္၁ရက္ေန႔မွ ေတာ္သလင္းလျပည္႔ေန႔တိုင္ေအာငိ ေသာ၂လသည္ ဝႆာနရတုမည္၏။ ေနမင္းသည္ ဒကၡိဏာယာဥ္တစိစိတ္စီး၍ မေဇၩဝီထိမွ ဗာဟိရ ဝီထိသုိ႔သြားရာ ေတာ္သလင္းလျပည္႔ေက်ာ္၁ရက္ေန႔မွ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည္႔ေန႔တိုင္ေအာင္ေသာ၂လသည္ သရဒရတုမည္၏။ ေနမင္းသည္ ဒကၡိဏာယာဥ္စီး၍ မေဇၩဝီထိမွ ဗာဟိရဝီထိသြားရာ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည္႔ေက်ာ္၁ရက္ေန႔မွ ျပာသိုလျပည္႔ေန႔တိုင္ ေအာင္ေသာ၂လသည္ ေဟမႏၲရတုမည္၏။ ေနမင္းသည္ ဥတၱရာယာဥ္စီး၍ ဗာဟိရဝီထိမွ မေဇၩဝီထိသို႔ျပန္ရာ ျပာသိုလျပည္႔ေက်ာ္၁ရက္ေန႔မွ တေပါင္းလျပည္႔ေန႔တိုင္ေအာင္ ေသာ၂လသည္ သိသိရရတုမည္၏။ ေနမင္းသည္ ဥတၱရာယာဥ္တစ္စိတ္စီး၍ မေဇၩဝီထိမွ အေႏၲာဝီထိသို႔ ျပန္ရာ တေပါင္းလျပည္႔ေက်ာ္၁ရက္ေန႔မွ ကဆုန္လျပည္ေန႔တိုင္ ေအာင္ေသာ၂လသည္ နိႏၵရတုမည္၏။ ေနမင္းသည္ ဥတၱရာယာဥ္စီး၍ မေဇၩဝီထိမွ အေႏၲာဝီထိသို႔ျပန္ရာ ကဆုန္လျပည္႔ေက်ာ္၁ရက္ေန႔မွ ဝါဆိုလျပည္႔ေန႔တိုိင္ေအာင္ေသာ ၂လသည္ ဂိမွရတုမည္၏။ ဤ၆ပါးေသာရတုတို႔တြင္ ဝႆာနရတု သရဒရတု ေဟမႏၱရတု ဤ ရတု၃ပါးသည္ သီတဥတုမည္၏။ ၾကြင္းေသာ သိသိရတု နိႏၵရတု ဂိ မွရတု ဤရတု၃ပါးသည္ ဥဏွဥတု မည္၏။ ဝႆာနရတု ေဟမႏၲရတု ဂိမွရတု ဤရတု၃ပါးသည္ ယာဥ္တစ္ပါး တည္းသာစီး...

ေနမငိးသည္ ဥတၱရာယာဥ္စီး၍ မေဇၩဝီထိမွ အေႏၲာဝီထိသို႔ ျပန္ရာ တေပါငိးလျပည္႔ေက်ာ္၁ရက္မွ ဝါဆိုလျပည္႔ေန႔တိုငိ ေသာ၄လသည္ ဂိမၼႏၲဥတုမည္၏။(ဝါ)ေတေဇာေဆာင္ေသာ ဥတုမည္၏ ေနမင္းသည္ ဒကၡိဏာယာဥ္တစ္စိတ္စီး၍ အေႏၲာဝီထိမွ မေဇၩဝီထိသို႔သြားရာ ဝါဆိုလျပည္႔ေက်ာ္၁ရက္ေန႔မွ တန္ ေဆာင္မုန္းလျပည္႔ေန႔တိုင္ေအာင္ေသာ၄လသည္ ဝသႏၲဥတုမည္၏။(ဝါ)ဝါေယာေဆာင္ေသာဥတုမည္၏။ ်ေနမင္းသညိ ဒကၡိဏာယာဥ္စီး၍ မေဇၩဝီထိမွ ဗာဟိရ ဝီထိသို႔သြားရာ ဗာဟိရဝီထိမွ မေဇၩဝီထိသို႔ျပန္ရာ တန္ေဆာင္မူန္းလျပေက်ာ္၁ရက္ေန႔မွ တေပါင္းလ ျပည္႔ေန႔တိုင္ေအာင္ေသာ၄လသည္ ေဟမႏၲဥတုမည္၏။ (ဝါ)အာေပါေဆာင္ေသာဥတုမည္၏။

အတိဥဏွဥတုတည္းဟူေသာ ေနမင္းသည္ ဒကၡိဏာယာဥ္ စီး၍ အေႏၲာဝီထိမွ မေဇၩဝီထိ ဗာဟိရဝီထိသို႔သြား၍ ဝါဆိုလ ျပည္႔ေက်ာ္တစ္ရက္ေန႔မွ ျပာသိုလ္လျပည္႔ေန႔တိုင္ေအာင္ ေသာ၆လသည္ ေအးေသာသေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ သီတဥတု မည္၏။ ထိုေနမင္းသည္ ဥတၱရာယာဥ္စီး၍ ဗာဟိရဝီထိမွ မေဇၩဝီထိ အေႏၲာ ဝီထိသို႔ျပန္ရာ ျပာသုိလ္လျပည္႔ေက်ာ္တစ္ရက္ေန႔မွ ဝါဆိုလျပည္႔ ေန႔တိုင္ေအာင္ေသာ၆လည္ ပူေသာသေဘာရွိေသာေၾကာငိ႔ ဥဏွ ဥတုမည္၏

ဧဝံ ကာလသမူေဟပိ ဉာတြာ ဣတေရာ ပန--- ေဟတူတိ ပစၥေယာေဝတၳ- တႆ ဒြါရဝေသန ဝါ။ အေနကဘာေဝါ ဝိေညေယ်ာ- ပစၥယာနံ ဝေသန ဝါ။ *** *** *** ဧဝႏၲိ ယထာဝုတၱနေယန။ ကာလသမူေဟပီတိဧတၳ ပိသေဒၵန ဝုေတၱ သမဝါယခေဏ သမၸိေ႑တိ။ ဉာတြာတိပဒံ ဝိေညေယ်ာတိပေဒ ပုဗၺကာလၾကိယာ။ ဣတေရာတိ ကာလသမူေဟဟိ အေညာ။ ေဟတူတီတိ ေဟတု ဣတိ သမေယာ။ ပစၥေယာေဝတၳာတိ ပစၥေယာ ဣတိ ဧဝ ဧတၳ။ ဧတၳာတိ သမယသဒၵႆ အတၳပကာသေန။ တႆာတိ ေဟတုေနာ။ ဧ၀ံ ကာလသမူေဟပိ ဉာတြာ ဣတေရာ ေဟတူတိ ဧတၳ ပစၥေယာဝ ဝိေညေယ်ာ။တႆ ဒြါရဝေသန ဝါ ပစၥယာနံ ဝေသန ဝါ အေနကဘာေဝါ ဝိေညေယ်ာတိ ေယာဇနာ။

ကမ႓ာဦးကစ ယေန႔က်ေအာင္ ထုတ္ေဆာင္ညႊန္ၾကား ဆရာျမတ္တို႔ထားခဲ႔ေသာ ကမ႓ာ႔ဓာတ္ဆန္း၄ပါး (၁)ပါပေတေဇာဓာတ္ (၂၂)ႏွစ္ဆန္း၏။ (၂)သူရဇၨဝါေယာဓာတ္(၁၂)ႏွစ္ဆန္း၏။ (၃)အျမိတၱအာေပါဓာတ္(၁၆)ႏွစ္ဆန္း၏။ (၄)ေကာလီပထဝီဓာတ္(၃၀)ႏွစ္ဆန္း၏။ ပါပေတေဇာဓာတ္ဆန္း၂၂ႏွစ္အတြင္းမွာ အပူဝင္ေဝဒနာ ေယဘူယ်ျဖစ္တတ္သည္ သူရဇၨဝါေယာဓာတ္ဆန္း၁၂ႏွစ္အတြင္းမွာ အပူရွပ္ေဝဒနာ ေယဘူယ်ျဖစ္တတ္သည္ အျမိတၱအာေပါဓာတ္ဆန္း၁၆ႏွစ္အတြင္းမွာ အပူငုပ္ေဝဒနာ ေယဘူယ်ျဖစ္တတ္သည္ ေကာလီပထဝီဓာတ္ဆန္း၃၀ႏွစ္အတြင္းမွာ အပူယုတ္ေဝဒနာ ေယဘူယ်ျဖစ္တတ္သည္ ေတေဇာဓာတ္ဝါေယာဓာတ္ဆန္း၃၄ႏွစ္အတြင္းကာလသည္ အပူလြန္ကဲ၍ အပူနာ ေယဘူယ်ျဖစ္တတ္ေသာေၾကာင္႔ ဥဏွသံဝစၧရဥတုမည္၏။ အာေပါဓာတ္ပထဝီဓာတ္ဆန္း ၄၆ႏွစ္အတြင္းကာလသည္ သီတလြန္ကဲ၍ အေအးနာေယဘူယ်ျဖစ္တတ္ေသာေၾကာင္႔ သီတသံဝစၧရဥတုမည္၏။ ၎သီတသံဝစၧရဥတုအတြင္းမွာ ကိုယ္ေရာင္ ဒူလာ မီးယပ္ စေသာအေအးနာ ေယဘူယ်ျဖစ္တတ္သည္။ **၎ဓာတ္ဆန္း၄ပါးတြက္ပုံ** ေရာက္ဆဲသကၠရာဇ္ကိုတည္ ၂၀၅ႏွင္႔ႏွဳတ္ ၈၀ႏွင္႔စား အၾကြင္းကို ပါပဓာတ္ဆန္း၂၂ႏွင္ ႏွဳတ္ မႏွဳတ္ေလာက္ ပါပဓာတ္ဆန္းမည္၏။ ၾကြင္းေသာ္ သူရဇၨဓာတ္ဆန္း၁၂ႏွင္႔ႏွဳတ္ မႏွဳတ္ေလာက္လ်ွင္ သူရဇၨဓာတ္ဆန္းမည္၏။ ၾကြင္းျပန္ေသာ္ အျမိတၱဓာတ္ဆန္း ၁၆ႏွင္႔ႏ...

ကမၼဇဥတု၌ အဇၩတၱသႏၲာန္တြင္ အကုသိုလ္ကံေၾကာင္႔ျဖစ္ေသာဥတုသည္ ေလးေသာ ဂရုသေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ သီတဥတုမည္၏။ ကုသိုလ္ကံေၾကာင္႔ျဖစ္ေသာဥတုသည္ ေပါ႔ေသာလဟုသေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ ဥဏွဥတုမည္၏။ **စိတၱဇဥတု၌ စိုးရိမ္ပူေဆြးျခင္း ႏွလုံးမသာယာျခင္း ေၾကာက္လန္႔ျခင္းစေသာ ဆုတ္နစ္ေသာေဒါသ ေဒါမနႆေဝဒနာအစရွိ်သာေစတသိက္တို႔ႏွင္႔ ယွဥ္ေသာစိတ္ ေၾကာင္႔ျဖစ္ေသာဥတုသည္ ေလးေသာဂရုသေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ သီတဥတုမည္၏။ ထက္ျမက္ေသာေဒါသ ေလာဘ မာန တက္ၾကြေသာဝိရိယ ပီတိ ေသာမနႆေဝဒနာ လဟုတာ မုဒုတာ ကမၼညတာ သဒၶါအစရွိေသာ ေစတသိက္တို႔ႏွင္႔ယွဥ္ေသာစိတ္ေၾကာင္႔ ျဖစ္ေသာဥတုသည္ လဟုသေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ ဥဏွဥတုမည္၏။ **ဥတုဇဥတု၌ ဗဟိဒၶသႏၲာန္မွာ ဆီးႏွင္း ျမဴ တိမ္ မိုးေရ ေလေအးဟုဆိုအပ္ေသာ ဥတုသည္၎ အဇၩတၱသႏၲာန္မွာ ဤဥတုေၾကာင္႔ျဖစ္ေသာ ဥတုဇကလာပ္၌ရွိေသာ ဥတုသည္၎ ေလးေသာဂရုသေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ သီတဥတုမည္၏။ ***ဗဟိဒၶသႏၲာန္၌ ေနရွိန္မီးရွိန္စေသာဥတုသည္၎ အဇၩတၱသႏၲာန္၌ ေနရွိန္မီးရွိန္စသည္ျဖင္႔ျဖစ္ေသာ ဥတုဇကလာပ္၌ရွိေသာ ဥတုသည္၎ လဟု သေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ ဥဏွဥတုမည္၏။ ဗဟိဒၶသႏၲာန္၌ ေအးေသာေဆးအစာ အာဟာရ၌ရွိေသာဥတုသည္၎ အဇၩတၱသႏၲာန္၌ ေအးေသာေဆးအာဟာရ ေၾကာင္႔ျဖစ္ေသာဥတုသည္၎ ဂရုသေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ သီတဥတုမည္၏။ *****ဗဟိဒ...

ဗဟိဒၶသႏၲာန္မွာ ဆီးႏွင္း ျမဴတိမ္ မိုးေရ ေလေနမီးအစရွိေသာ သုဒၶ႒ကကလာပ္၌ရွိေသာ အခ်မ္းအပူဟုဆိုအပ္ေသာ ဗဟိဒၶ ေတေဇာဓာတ္သည္ အဇၩတၱသႏၲာန္၌ ရုပ္တို႔၏ေလးလံထိုင္းမွိဳင္း ျခင္း ေပါ႔ပါးလ်င္ျမန္ျခင္း စသည္တို႔ကို ျဖစ္ပြားေစနိဳင္ေသာေၾကာင္႔ ၎ ဗဟိဒၶသႏၲာန္၌ ဆီးႏွင္းမ်ားျခင္း ခဲျခင္း တိမ္ေတာင္တိမ္ခဲမ်ား ျခင္း မိုးရြာျခင္း ေရေအးျခင္း ေလေအးျခင္း မ်ိဳးေစ႔ေပါက္ျခင္း သစ္ပင္ စိမ္းစိုျခင္း ေတာေတာင္စိမ္းညိုျခင္း အပူရွိန္တိုးျခင္း ေရပူျခင္း ေလပူ ျခင္း ေျခာက္ေသြ႕ျခင္း အစရွိေသာ ဥတုဇရုပ္ ဥတုပစၥယဥတုဇရုပ္ တို႔ကို ျဖစ္ပြားေစနိဳင္ေသာေၾကာင္႔၎ ဗဟိဒၶဥတုမည္၏။ ဗဟိဒၶသႏၲာန္မွာ ေအးေသာေဆးအစာအာဟာရ ပူေသာေဆးအ စာအာဟာရ၌ ရွိေသာ သီတေတေဇာဓာတ္ဥဏွေတေဇာဓာတ္၂ပါး သည္ အဇၩတၱသႏၲာန္၍သာ ရုပ္တို႔၏ ေလးလံထိုင္းမွိဳင္းျခင္း ေပါ႔ပါး လ်င္ျမန္ျခင္းအစရွိေသာ ဥတုဇရုပ္ကို ျဖစ္ပြားေစနိဳင္ေသာေၾကာင္႔ ဗဟိဒၶဥတုမည္၏။ ***အထူးကား ဗဟိဒၶါဟာရ၌ ရွိေသာ ဥတုသည္၎ အဇၩတၱဥတု သည္၎ ဗဟိဒၶသႏၲာန္၌ ဥတုဇရုပ္ကို မျဖစ္ပြားေစနိဳင္ဟုမွတ္အပ္ ၏။

ဆဆိုအပ္ျပီးေသာဥတုသည္ အဇၩတၱဥတု ဗဟိဒၶဥတုဟူ၍၂ပါးရွိ၏။ ထိုတြင္ ကမၼဇကလာပ္ ၌ရွိေသာ အခ်မ္းအပူဟုဆိုအပ္ေသာ ကမၼဇေတေဇာဓာတ္၂ပါးသည္၎ စိတၱဇကလာပ္ ၌ရွိေသာ အခ်မ္းအပူဟုဆိုအပ္ေသာ စိတၱဇေတေဇာဓာတ္၂ပါးသည္၎ ဥတုဇကလာပ္ ၌ရွိေသာ အခ်မ္းအပူဟုဆိုအပ္ေသာ ဥတုဇေတေဇာဓာတ္၂ပါးသည္၎ အာဟာရဇ ကလာပ္၌ရွိေသာ အခ်မ္းအပူဟုဆိုအပ္ေသာ အာဟာရဇေတေဇာဓာတ္၂ပါးသည္၎ ဤေတေဇာဓာတ္၈ပါးသည္ အဇၩတၱဗဟိဒၶသႏၲာန္၌ စတုဇရုပ္ကို ျဖစ္ပြားေစတတ္ေသာ ေၾကာင္႔ အဇၩတၱဥတုမည္၏။ ******အဇၩတၱသႏၲာန္၌ ရုပ္ျဖစ္ပြားပုံမွာ ကမၼဇသီတေတေဇာဓာတ္သည္၎ စိတၱဇသီတေတေဇာဓာတ္သည္၎ ဥတုဇသီတေတေဇာဓာတ္သည္၎ အာဟာရဇ သီတေတေဇာဓာတ္သည္၎ ရုပ္တို႔၏ ေလးလံျခင္းကို ျဖစ္ပြားေစနိဳင္၏။ ကမၼဇဥဏွေတေဇာဓာတ္သည္၎ စိတၱဇဥဏွေတေဇာဓာတ္သည္၎ ဥတဇဥဏွ ေတေဇာဓာတ္သည္၎ အာဟာရဇဥဏွေတေဇာဓာတ္သည္၎ ရုပ္တို႔၏ေပါ႔ပါးလ်င္ ျမန္ျခင္းကို ျဖစ္ပြားေစနိဳင္၏။ ******ဗဟိဒၶသႏၲာန္၌ ရုပ္ကိုျဖစ္ပြားပုံမွာ ကမၼဇေတေဇာဓာတ္သည္ လူတို႕၏ အဝတ္တန္းဆာ စၾက္ာမင္းတို႔၏ စၾကာရတနာစေသာ ၇ပါးေသာရတနာ နတ္လူတို႔ ၏ ဥယ်ာဥ္ ဗိမာန္ပေဒသာပင္အစရွိေသာ ကမၼပစၥယဥတုဇရုပ္ကိုျဖစ္ပြားေစနိဳင္၏။ စိတၱဇေတေဇာဓာတ္သည္ ဝိဇၨာဓိုရ္ပုဂၢဳိလ္ ဣဒၶိမႏၲပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ ဖန္ဆင္းအပ္ေသာ ဆင္ရုပ္ျမင္းရုပ္ရဟန္...

ဥ**ဥဒတိ ပသဝတီတိ ဥတု။ ယာ ဓာတု-အပူအေအးဟုဆိုအပ္ေသာ အၾကင္ေတေဇာ ဓာတ္သည္။ ရူပံ-ဥတုဇရုပ္ကို။ ဥဒတိ ပသဝတီတိ-ျဖစ္ပြားတိုးတက္ေစတတ္၏။ ဣတိ-ထို႕ေၾကာင္႔။ သာ ဓာတု- အပူအေအးဟုဆိုအပ္ေသာ ထိုေတေဇာဓာတ္သည္။ ဥတု-ဥတုမည္၏။ ဤဝိျဂိဳဟ္ႏွင္႔အညီ အဇၩတၱဗဟိဒၶသႏၲာန္၂ပါး၌ရွိေသာ သီတေတေဇာ ဥဏွေတေဇာ၂ပါးသည္ ဥတုဇရုပ္ကို ျဖစ္ပြားေစတတ္ေသာေၾကာင္႔ ဥတုမည္၏။ ထို႕ေၾကာင္႔ သီေတနာပိ ရုပၸတိ ဥေဏွနာပိ ရုပၸတိ ဟုေဟာေတာမူ၏။ ဤပါဠိေတာ္အရ သီတေတေဇာေၾကာင္႔ ဂရုသေဘာရွိေသာ ဥတုဇရုပ္ျဖစ္ပြားရ၏။ ဥဏွေတေဇာေၾကာင္႔ လဟုသေဘာရွိေသာ ဥတုဇရုပ္ျဖစ္ပြားရ၏။ ဂရုသေဘာရွိေသာရုပ္သည္ ဥဏွေတေဇာႏွင္႔ ေတြ႕ထိျပန္လွ်င္ ဂရုသေဘာမွ ေဖါက္ျပန္၍ လဟုသေဘာျဖစ္ပြားရ၏။ လဟုသေဘာ ရွိေသာရုပ္သည္လည္း သီတေတေဇာႏွင္႔ေတြ႕ထိျပန္လွ်င္ လဟုသေဘာမွေဖါက္ျပန္၍ ဂရုသေဘာျဖစ္ပြားရ၏။ ထို႕ေၾကာင္႔ အဇၩတၱသႏၲာန္ရွိေရာဂါျဖစ္ပြားေနေသာ ရုပ္ကလာပ္တို႔သည္ ဗဟိဒၶသႏၲာန္မွေပးသြင္းေသာ အပူအေအးဓာတ္ပါေသာ ေဆးအစာ တို႕ႏွင္႔ ဝိေရာဓိ(ဆန္႔က်င္ဘက္)ျဖစ္မွ ေရာဂါေပ်ာက္နိဳင္၏။

သီသီတနာ၏ ေလးလံျခင္းစေသာ သီတလကၡဏာသည္၎ ဥဏွနာ၏ ေပါပါးျခင္းစေသာ ဥဏွလကၡဏာသည္၎ ေဝဒနာ၏ လကၡဏာမည္၏။ သီတလကၡဏာရွိေသာ သီတနာကို ဖ်က္ဆီးနိဳင္ေသာ ဥဏွေဆး ဥဏွအစာအာဟာရ သည္၎ ဥဏွလကၡဏာရွိေသာဥဏွနာကို ဖ်က္ဆီးနိဳင္ေသာ သီတေဆး သီတအစာ အာဟာရသည္၎ ေဝဒနာ၏ရသမည္၏။ ဥဏွေဆးဥဏွအစာအာဟာရကိုေပးနိဳင္ေသာ ဥဏွဥတုသည္၎ သီတေဆး သီတ အစာအာဟာရကိုေပးနိဳင္ေသာ သီတဥတုသည္၎ ေဝဒနာ၏ ေရွးရွဳက်ေရာက္ေသာ ပစၥဳပ႒ာန္မည္၏။ ေသြး သလိပ္ သည္းေျခ ေလ အပုပ္ ဟူ၍ တစ္ရက္မွာ ၅ပိုင္းရွိရာ ေသြးကိုေပါ္ေစ မ်ားေစလိုလွ်င္ ေသြးခ်ိန္၌ ေဆး ဓာတ္စာတို႔ကို ေပးရျခင္းသည္၎ သလိပ္ သည္းေျခစသည္တို႕ကို ေပါ္ေစ မ်ားေစလိုလွ်င္ သလိပ္ခ်ိန္ သည္းေျခခ်ိန္ စသည္တို႕၌ ေဆးဓာတ္စာတို႕ကို တိုက္ေကြ်းရျခင္းသည္၎ ေဝဒနာေပ်က္ကင္းျခင္း ၏ နီးစြာေသာ အေၾကာင္း ပဒ႒ာန္မည္၏* ****ေဝဒနာက႑ျပီး၏***ဥတုက႑ဆက္မည္***

ေသြးတက္ဆိုသည္ကား အာေပါပထဝီဓာတ္၏ အာဗႏၶနသတၱိေၾကာင္႔ ေတာေဇာ ဝါေယာ ယုတ္ေလ်ာ႔၍ ေသြးစေသာ အာေပါဓာတ္၁၂ပါးတို႔၏ ျပစ္မွဳ ခဲမွဳကိုဆိုသည္။ ေလတက္ဆိုသည္ကား ဗဟိဒၶအာေပါဓာတ္၏ အာဗႏၶနသတၱိေၾကာင္႔ အဇၩတၱသႏၲာန္၌ ေတေဇာဝါေယာလြန္ျခင္းကိုဆိုသည္။ ေသြးသက္ဆိုသည္ကား သီတေတေဇာလြန္ကဲ၍ ဥဏွပထဝီ ဥဏွဝါေယာ ပ်က္ျခင္းေၾကာင္႔ ေသြးစေသာအာေပါဓာတ္တို႕ကို ဥဏွဝါေယာ ဓာတ္ကမထိန္းသိမ္းနိဳင္ မေစာင္႔ေရွာက္နိဳင္သျဖင္႔ ယုိစီး၍က်မွဳကိုဆိုသည္။ ေလသက္ဆိုသည္ကား အာေပါဓာတ္၏ အာဗႏၶနသတၱိေၾကာင္႔ ေတေဇာဝါေယာဓာတ္တို႔ တစ္ကိုယ္လုံးသို႔ မပ်ံ႕ႏွံ႕ပဲ အက်ဥ္းမိျခင္း ငုပ္ျခင္းေၾကာင္႔ ေသြးစေသာ အာေပါဓာတ္တို႔ အား ဝါေယာဓာတ္က တြန္းကန္၍ မွဳတ္ထုတ္မွဳကိုဆိုသည္။

သသက္နာသည္ ေသြးသက္နာ ေလသက္နာဟူ၍၂ပါးရွိ၏။ ထိုတြင္ သီတေတေဇာဓာတ္ လြန္၍ ဥဏွပထဝီဥဏွဝါေယာဓာတ္ပ်က္ျခင္းေၾကာင္႔ ေသြးစေသာ အာေပါဓာတ္တို႔ကို ဝါေယာဓာတ္မထိမ္းနိဳင္ မေစာင္႔ေရွာက္နိဳင္ပဲ အစာမေၾကျခင္း ဝမ္းကိုက္ျခင္း ဝမ္းသက္ ျခင္း ဝမ္းပ်က္ျခင္း ဝမ္းေရာဂါျဖစ္ျခင္း ေသြးဝမ္းသြားျခင္း ပိတ္ဝမ္းသြားျခင္း ရိျဖဴက်ျခင္း ရိနီက်ျခင္း လိပ္ေခါင္းထြက္ျခင္း မီးယပ္ေသြးလြန္ျခင္း ဆီးလြန္ျခင္း ၾကြက္တက္ျခင္း စသည္ျဖင္႔ ျဖစ္ေပါ္ေသာအနာသည္ ေသြးသက္နာမည္၏။ ***ေလသက္နာ*** သႏၲာန္၂ပါး၌ အာေပါဓာတ္ လလြန္၍ ေတေဇာဝါေယာဓာတ္ငုပ္ျခင္းေၾကာင္႔ ဖ်ားျခင္း ငန္းဖမ္းျခင္း သတိလစ္ျခင္း ေေမ႔ေလ်ာ႔ျခင္း ေနာက္ေက်ာတက္ျခင္း ကိုယ္ေရာင္ျခင္း ေလနာထျခင္း ရင္ဘတ္နာျခင္း ဝမ္းေဖါဝမ္းေရာင္ျခင္း ျမင္းသရိုက္နာျဖစ္ျခင္း ေသြးအံျခင္း ရူးသြပ္ျခင္း ဝက္ရူးေပါ္ျခင္း ၾကက္ရူးေပါ္ျခင္း ထိပ္ကပ္နာျဖစ္ျခင္း မူးေဝျခင္း နားထိုင္းျခင္း မ်က္စိမွဳန္ျခင္း မ်က္ခမ္းစပ္ ျခင္း သြားနာျခင္း သြားျပည္ယိုျခင္း ေခ်ာင္းဆိုးေသြးပါျဖစ္ျခင္း အနာေပါက္ျခင္း စသည္ျဖင္႔ျဖစ္ေပါ္ေသာအနာသည္ ေလသက္နာမည္၏။

တက္နာသည္ ေသြးတက္နာ ေလတက္နာဟူ၍၂ပါးရွိ၏။ ထိုတြင္ သႏၲာန္၂ပါး၌ အာေပါ ပထဝီဓာတ္လြန္၍ ဥဏွေတဇာ ဝါေယာဓာတ္ယုတ္ေလ်ာ႔ျပီးလွ်င္ ေသြးသလိပ္စေသာ အာေပါဓာတ္၁၂ပါးတို႔၏ ျပစ္ခဲျခင္းေၾကာင္႔ ႏူနာျဖစ္ျခင္း ကာလသားနာျဖစ္ျခင္း ထုန္က်င္ျခင္း မီးယပ္ကြက္ျခင္း ဒူလာကြက္ျခင္း မီးယပ္က်ိဳးျခင္း ဒူလာက်ိဳးျခင္း မီးယပ္ပိန္မီးယပ္ေျခာက္ ျမင္းသရုိက္နာ သလိပ္နာ ပန္းနာ ေသြးငုပ္နာ ေလျပတ္နာ သြကၡ်ာပါဒနာ သိမ္႔ေမြ႔စြာရူး သြပ္ျခင္း ဆီးခ်ဳပ္ျခင္း ေက်ာက္တည္ျခင္း ဝမ္းထဲ၌အခဲေပါ္ျခင္း စသည္ျဖင္႔ ျဖစ္ေပါ္ေသာ အနာသည္ ေသြးတက္နာမည္၏။ ***ေလတက္နာ*** ဗဟိဒၶသႏၲာန္၌ အာေပါဓာတ္ လြန္စြာပတ္ဖြဲ႔၍ အဇၩတၱသႏၲာန္၌ ဥဏွေတေဇာဝါေယာလြန္ျခင္းေၾကာင္႔ မ်က္နာေဖါျခင္း ၾကိဳ႕ထိုးျခင္း ေခါင္းကိုက္ျခင္း ေခါင္းက်ိန္းျခင္း စပ္ပူစပ္ေလာင္ေနျခင္း ႏွာေခါင္းေသြးထြက္ျခင္း မူးေဝျခင္း မ်က္စိနာျခင္း မ်က္စိက်ိန္းျခင္း နားေလထြက္ျခင္း ရင္ပူျခင္း ႏွလုံးတုန္ျခင္း ရင္ခုန္ျခင္းစသည္ျဖင္႔ ျဖစ္ေပါ္ေသာအနာသည္ ေလတက္နာမည္၏။

ေေလခ်ိန္၌ ဖ်ားေသာသူအား ထိုေလခ်ိန္ႏွင္႔ အပုပ္ခ်ိန္၂ပါးမွာ အဖ်ားမက်ပဲ ေသြးခ်ိန္သို႔ ေရာက္ေအာင္ အခိ်န္၃ပါးဆက္ဆံ၍ဖ်ါးျခင္း ေလ သလိပ္ သည္းေျခ ဤဝါေယာ အာေပါ ဓာတ္၂ပါး၏ ေရႊ ဝါ စိမ္းေသာ အေရာင္အဆင္းလကၡဏာထင္ျခင္း ၾကြက္တက္ျခင္း နားေလထြက္ျခင္း မျငိမ္မသက္လွဳပ္ရွားျခင္း ပ်ိဳ႕အံျခင္း ကိုယ္အဂၤါၾကီးငယ္၌ ေလထိုးျခင္း ထေျပးျခင္း ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း သလိပ္မ်ားျခင္း သတိလစ္ျခင္း ဂေယာင္ဂတန္းေျပာျခင္း ေအးတုံတစ္ခါ ပူတုံတစ္လွဲ႔ရွိျခင္း ဤလကၡဏာတို႔တြင္ ၂ပါး၃ပါးစသည္ျဖင္႔ အက်ိဳးလကၡ ဏာထင္ေသာအနာသည္ ေလသႏၷိပါတ္ငန္းနာမည္၏

ေလခ်ိန္၌ဖ်ားေသာသူအား ထိုေလခ်ိန္မွာ အဖ်ားမက်ပဲ အပုပ္ခ်ိန္သို႔ေရာက္ေအာင္ အခ်ိန္၂ပါးဆက္ဆံ၍ဖ်ားျခင္း ေလသည္းေျခဟုဆိုအပ္ေသာ ဝါေယာအာေပါဓာတ္၂ပါး၏ ေရႊစိမ္းေသာ အေရာင္အဆင္းလကၡဏာထင္ျခင္း ၾကြက္တက္ျခင္း နားေလထြက္ျခင္း မျငိမ္မသက္လွဳပ္ရွားျခင္း ပ်ိဳ႕အံျခင္း ကိုယ္အဂၤါၾကီးငယ္၌ ေလထိုးျခင္း ထေျပျခင္း ဂေယာင္ဂတန္းေျပာဆိုျခင္း ေအးတုံတစ္ခါ ပူတုံတစ္လွဲ႔ရွိျခင္း ဤလကၡဏာတို႔တြင္ ၂ပါး၃ပါးစသည္ျဖင္႔ အက်ိဳးထင္ေသာအနာသည္ ဝါတပိတၱေဒြဝဏ္ငန္းနာမည္၏။

ပဋိပကၡျဖစ္ေသာ သလိပ္ သည္းေျခ ေလ ဤဓာတ္၃ပါးတို႔တြင္ ေလႏွင္႔သလိပ္ ျဖစ္ေစ ေလႏွင္႔သည္းေျချဖစ္ေစ ၃ပါးလုံးျဖစ္ေစ တစ္ျပိဳင္နက္စုေဝးက်ေရာက္ေသာ ငန္းနာသည္ ေလငန္းနာမည္၏။ ထိုေလငန္းနာသည္လည္း ေဒြဝဏ္ငန္းနာ သႏၷိပါတ္ ငန္းနာဟူ၍ ၂ပါးရွိ၏။ ထိုတြင္ ေဒြဝဏ္ငန္းနာသည္လည္း ေလ သလိပ္၂ပါး အဆင္း လကၡဏာအက်ိဳးထင္ေသာ ဝါတေသမွေဒြဝဏ္ငန္းနာ ေလသည္းေျခ၂ပါး အဆင္း လကၡဏာအက်ိဳးထင္ေသာ ဝါတပိတၱေဒြဝဏ္ငန္းနာဟူ၍၂ပါးရွိ၏။ ထိုတြင္ ေလခ်ိန္၌ဖ်ား ေသာသူအား ထိုေလခ်ိန္မွာ အဖ်ားမက်ပဲ အပုပ္ခ်ိန္သို႔ေရာက္ေအာင္ အခ်ိန္၂ပါးဆက္ဆံ၍ ဖ်ားျခင္း ေလ သလိပ္ဟုဆိုအပ္ေသာ ဝါေယာအာေပါဓာတ္၂ပါး၏ ေရႊဝါေသာ အေရာင္ အဆင္းလကၡဏာ ထင္ျခင္း ၾကြက္တက္ျခင္း နားေလထြက္ျခင္း မျငိမ္မသက္လွဳပ္ရွားျခင္း ပ်ိဳ႕အံျခင္း ကိုယ္အဂၤါၾကီးငယ္၌ ေလထိုးျခင္း ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း ဤလကၡဏာတို႕တြင္ ၂ပါး၃ပါးစသည္ျဖင္႔ အက်ိဳးလကၡဏာထင္ေသာအနာသည္ ဝါတေသမွေဒြဝဏ္ငန္းနာ မည္၏။

သံ သု႒ဳ သမာဂမၼ ဝါ နိပတႏၲိ ဧတၳာတိ သႏၷိပါေတာ။ ဧတၳ-ဤအနာ၌။ ဓာတုေယာ-ေသြး သည္းေျခ သလိပ္ဟုဆိုအပ္ေသာ မလဓာတ္တို႔သည္။ သံ သု႒ဳ-ေကာင္းစြာ။ ဝါ-တစ္နည္းကား။ သမာဂမၼ-တစ္ေပါင္းတည္းအေနျဖင္႔ စုေဝးေပါင္းဆုံ၍။ နိပတႏၲိ-က်ေရာက္တတ္ကုန္၏။ဣတိ-ထို႔ေၾကာင္႔။ သႏၷိပါေတာ-သႏၷိပါတ္မည္၏။ ဤဝစနတၳႏွင္႔အညီ ေသြး သလိပ္ သည္းေျခ ဟုဆိုပ္ေသာ အခ်ိန္၃ပါးတို႔တြင္ တစ္ပါးပါးေသာအခ်ိန္၌ ဖ်ားေသာသူအား အခ်ိန္ ၂ပါးမွာ အဖ်ားမက်ပဲ အခ်ိန္၃ပါးဆက္ဆံ၍ ျပင္းစြာဖ်ားျခင္း ေသြး သလိပ္ သည္းေျခ ဤအာေပါဓာတ္၃ပါးတို႔၏ တစ္ျပိဳင္နက္စုေဝးက်ေရာက္ျခင္း ထိုဓာတ္၃ပါးတို႔၏ နီ ဝါ စိမ္းေသာအေရာင္အဆင္းလကၡဏာထင္ျခင္း ကိုယ္အဂၤါေလးလံေတာင္႔တင္း ကိုက္ခဲျခင္း ေမးခိုင္ျခင္း သတိလစ္ျခင္း စကားမေျပာျခင္း ဤလကၡဏာတို႔တြင္ ၂ပါး၃ပါးစသည္ျဖင္႔ အက်ိဳးလကၡဏာထင္ေသာအနာသည္ ေသြးသႏၷိပါတ္ငန္းနာ မည္၏။

သလိပ္ခိ်န္၌ ဖ်ားေသာသူအား ထိုသလိပ္ခ်ိန္မွာ အဖ်ားမက်ပဲ သည္းေျခခ်ိန္သို႕ ေရာက္ေအာင္ အခိ်န္၂ပါးဆက္ဆံ၍ဖ်ားျခင္း သလိပ္သည္းေျခအာေပါဓာတ္၂ပါး တို႔၏ စိမ္း ဝါေသာ အေရာင္အဆင္းထင္ျခင္း ကိုယ္အဂၤါေလးလံေတာင္႔တင္းကိုက္ ခဲျခင္း စကားခြ်တ္ယြင္းျခင္း ရင္က်ပ္ျခင္း ဤလကၡဏာတို႔တြင္ ၂ပါး၃ပါးစသည္ျဖင္႔ အက်ိဳးလကၡဏာထင္ေသာအနာသည္ ေသမွပိတၱေဒြဝဏ္ငန္းနာမည္၏။

ေသြးခ်ိန္၌ ဖ်ားေသာသူအား ထိုေသြးခ်ိန္မွာ အဖ်ားမက်ပဲ သလိပ္ခ်ိန္သို႔ ေရာက္ေအာင္ အခ်ိန္၂ပါး ဆက္ဆံ၍ဖ်ားျခင္း ေသြးသလိပ္အာေပါဓာတ္ ၂ပါးတို႔၏ နီ ဝါေသာ အေရာင္အဆင္းထင္ျခင္း ကိုယ္အဂၤါေလးလံေတာင္႔ တင္းကိုက္ခဲျခင္း ရင္က်ပ္ျခင္း သလိပ္မ်ားျခင္း ဤလကၡဏာတို႔တြင္ ၂ပါး ၃ပါးစသည္ျဖင္႔ အက်ိဳးလကၡဏာထင္ေသာအနာသည္ ေလာဟိတေသမွ ေဒြဝဏ္ငန္းနာမည္၏။

ထိုငန္းနာသည္ ေသြးငန္း ေလငန္းဟူ၍၂ပါးရွိ၏။ ထိုတြင္ သဘာဂျဖစ္ေသာ ေသြး သလိပ္ သည္းေျခ ဤအာေပါဓာတ္၃ပါးတြင္ ၂ပါးျဖစ္ေစ ၃ပါးျဖစ္ေစ တစ္ေပါင္းတည္း စုေဝးက်ေရာက္တတ္ေသာ ငန္းနာသည္ ေသြးငန္းနာမည္၏။ ထိုေသြးငန္းနာသည္ ေဒြဝဏ္ငန္းနာ သႏၷိပါတ္ငန္းနာဟူ၍၂ပါးရွိ၏။ ေဒြ ဝဏၰာ ယႆာတိ ဒိြဝေဏၰာ။ ယႆ-အၾကင္ငန္းနာ၏။ ဝဏၰာ-အ ဆင္းတို႔သည္။ေဒြ-၂ပါးတို႔တည္း။ဣတိ-ထို႔ေၾကာင္႔။ ေသာ-ထိုငန္းနာ သည္။ဒြိဝေဏၰာ- ေဒြဝဏ္မည္၏။ ဤဝစနတၳႏွင္႔အညီ ေဒြဝဏ္ငန္းနာ သည္ ေသြးသလိပ္၂ပါး အဆင္းလကၡဏာ အက်ိဳးထင္ေသာ ေလာဟိတေသမွ ေဒြဝဏ္ငန္းနာ သလိပ္သည္းေျခ၂ပါး အဆင္းလကၡဏာ အက်ိဳးထင္ေသာ ေသမွပိတၱေဒြဝဏ္ငန္းနာဟူ၍ ၂ပါးရွိ၏။

ငန္းဟူေသာအမည္သည္ ပါဠိပ်က္အမည္မဟုတ္။ ျမန္မာဘာသာျဖင္႔ ေခါ္ဆုိအပ္ေသာ အမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ေလာကူပမာအားျဖင္႔ ေခါ္အပ္ေသာ အမည္သာျဖစ္၏။ ေလာက၌ ငန္းေျပာက္ ငန္းက်ား စေသာ ေျမြတို႕၏အဆိပ္သည္ အလြန္ျပင္းထန္၍ ထိုေျမြကိုက္ေသာသူမ်ားမွာ တစ္ကိုယ္လုံးကို ၾကိဳးျဖင္႔တင္းက်ပ္စြာ တုပ္ထားသည္႔အလား အဆိပ္မႊန္ ျပီး စကားမေျပာ စကားမမွန္ပဲ ရွိသကဲ႔သို႕ ေသြး သလိပ္ သည္းေျခ ေလ ဤဓာတ္၄ပါးတို႕တြင္ ၂ပါးျဖစ္ေစ ၃ပါးျဖစ္ေစ တစ္ျပိဳင္နက္ စုေဝးက်ေရာက္ ေသာသူတို႔မွာလည္း တစ္ကိုယ္လုံး မီးကဲ႔သို႔ ပူျခင္း ကိုယ္အဂၤါေလးလံ ေတာင္႔တင္းကိုက္ခဲျခင္း စကားမမွန္ျခင္း စကားမေျပာျခင္း သတိလစ္ျခင္း ရင္က်ပ္ျခင္း စေသာအက်ိဳးလကၡဏာထင္ေသာ အနာသည္ ငန္းနာမည္၏။ **ဓာတ္သေဘာအားျဖင္႔ ဆိုေသာ္ အာေပါပထဝီလြန္၍ ေတေဇာဝါေယာငုပ္ေသာေၾကာင္႔ ဓာတ္ငုပ္နာမည္၏။

ဓာတ္၄ပါးတို႔သည္ တစ္ပါးႏွင္႔တစ္ပါး မယုတ္မလြန္ ညီညြတ္၍ သမဘာဂျဖစ္ေနခိုက္မွာသာ သတၱဝါတို႔ က်န္းမာျခင္းရွိၾကကုန္၏။ တစ္ခါတစ္ရံ အဇၩတၱသႏၲာန္၌ ေတေဇာဝါေယာ၂ပါးသည္ ဗဟိဒၶသႏၲာန္မွာ ေနမင္းတည္းဟူေသာ ဥဏွဥတုႏွင္႔ သမဘာဂျဖစ္ခိုက္ လြန္ကဲေသာ ဥတုဇအာဟာရဇသီတအာေပါ သီတဝါေယာတို႔ႏွင္႔ေတြ႕ဆုံၾကဳံၾကိဳက္ ေသာအခါ ေအးဖြဲ႕ေသာ အာေပါပဋိပကၡဓာတ္ကို ေၾကာက္၍ ေတေဇာ ဝါေယာဓာတ္ တစ္ကိုယ္လုံးသို႕ မပ်ံ႕ႏွံ႕ပဲ ဝတ္ေနျခင္း စုေနျခင္း အက်ဥ္းမိ ျခင္းေၾကာင္႔ ကိုယ္အဂၤါအသံေလးလံ ေတာင္႔တင္း ကုိက္ခဲျခင္း အသား အေရ မ်က္စိနီဝါျခင္း ေခြ်းမထြက္ျခင္း သို႕မဟုတ္ ေခြ်းေစးထြက္ျခင္း ကိုယ္ေရပူျခင္း စေသာ အာေပါဓာတ္၏ အာဗႏၶနလကၡဏာ အက်ိဳးထင္ ေသာ အနာသည္ ဓာတ္ငုပ္နာမည္၏။

သႏၲာန္၂ပါး၌ ဥတုဇသီတအာေပါ အာဟာရဇသီတအာေပါ၂ပါးပတ္ဖြဲ႔မွဳ ေၾကာင္႔ ဥတုဇသီတပထဝီ အာဟာရဇသီတပထဝီ၂ပါးကဲလြန္ျပီး အဇၩတၱ အတြင္း၌ ေတေဇာ ဝါေယာ၂ပါးယုတ္ေလ်ာ႔အားနည္းကာ ကိုယ္အဂၤါ အသံ ေလးလံေတာင္႔တင္းကိုက္ခဲျခင္း အသားအေရ မ်က္စိမဲနက္နီျမန္း ျခင္း ေျခဖ်ားေအး၍ ေခြ်းမထြက္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ေခြ်းေစးထြက္ျခင္း စကား မေျပာပဲထိုင္းမွိဳင္း၍ေနျခင္း ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ျခင္း ဥဒၶဂၤမေလမ်ားျခင္း စေသာ သီတပထဝီ သီတဝါေယာဓာတ္လကၡဏာအက်ိဳးထင္ေသာအ နာသည္ ဓာတ္ယုတ္နာမည္၏။

အနာသည္ ဓာတ္လြန္နာ ဓာတ္ယုတ္နာ ဓာတ္ငုပ္နာဟူ၍၃ပါးရွိ၏။ ထိုတြင္ ဗဟိဒၶသႏၲာန္၌ သီတဥတုႏွင္႔ ေတြ႕ၾကဳံခိုက္ ဥတုဇသီတအာေပါ ဓာတ္ပတ္ဖြဲ႕မွဳေၾကာင္႔ သီတပထဝီလြန္ကဲျပီး ေတေဇာဝါေယာ၂ပါး ေျမာက္ျမားအားၾကီးသျဖင္႔ ကိုယ္အဂၤါ အသံ လွဳပ္ရွားေပါ႔ပါးၾကည္လင္ျခင္း အသားအေရ မ်က္စိ ျဖဴျခင္း ေျခဖ်ားပူျခင္း(သို႔မဟုတ္)အထက္ပိုင္းေခြ်းမ်ား စြာထြက္ျခင္း ၾကမ္းထန္းျခင္း စေသာ ဥဏွလကၡဏာအက်ိဳးထင္ေသာ အနာသည္ ဓာတ္လြန္နာမည္၏။

အနာ၆ပါး၌ ျပခဲ႔ေသာ အဇၩတၱလြန္ ဗဟိဒၶလြန္ အဇၩတၱပ်က္ ဗဟိဒၶပ်က္ ၄ပါးတို႔တြင္ အဇၩတၱလြန္ဆုိသည္ကား ဓာတ္ခ်ဳပ္ျခင္း ေလခ်ဳပ္ျခင္း ဆီးခ်ဳပ္ျခင္း ရင္ခံျခင္း ဤ၄ပါးတို႔တြင္ ၁ပါး၂ပါးစသည္ျဖင္႔ ခ်ဳပ္မွဳ ဖြဲ႔မွဳကိုဆိုသည္။ ဗဟိဒၶလြန္ဆိုသည္ကား အလြန္ေအးေသာ သီတဥတုႏွင္႔ ေတြ႔ၾကဳံျခင္းေၾကာင္႔ ေခြ်း အဆီ အေစး မ်က္ေရ ႏွပ္ တံေတြး ဤ၆ပါးတို႕တြင္ ၁ပါး၂ပါးစသည္ျဖင္႔ ဖြဲ႕မွဳ ေျခာက္မွဳကိုဆိုသည္။ အဇၩတၱပ်က္ဆိုသည္ကား ဓာတ္ပ်က္ျခင္း ဆီးခဏခဏသြားျခင္း ေလသြားလ်ွင္ဓာတ္ပါျခင္း ဤ၃ပါးတို႔တြင္ ၁ပါး၂ပါးစသည္ျဖင္႕ ပ်က္မွဳကို ဆိုသည္။ ***မွတ္ရန္ အဇၩတၱလြန္ေသာအခါ ေဆး အစာေကြ်း၍ ပ်က္ျခင္းကို ဆိုသည္မဟုတ္။ ဗဟိဒၶပ်က္ဆိုသည္ကား အလုိအေလ်ာက္ ေခြ်းမ်ားစြာထြက္ျခင္း အဆီအေစးမ်ားစြာထြက္ျခင္း မ်က္ေရယိုျခင္း ႏွာေရယိုျခင္း တံေထြးမ်ားျခင္း ဤ၆ပါးတို႕တြင္ ၁ပါး၂ပါးစသည္ျဖင္႔ ပ်က္ျခင္းကိုဆုိသည္။ ***မွတ္ရန္ ဗဟိဒၶလြန္ေနေသာအခါ ေဆးအစာေကြ်း၍ ေခြ်းထြက္ျခင္း စသည္ျဖင္႔ပ်က္ျခင္းကိုဆိုသည္မဟုတ္။ ေဆးအစာေကြ်း၍ပ်က္ျခင္းမွာ လြန္ေသာဓာတ္ကို ဖ်က္ေပးသျဖင္႔ ေရာဂါေပ်ာက္ျခင္းအပ်က္မ်ိဳးသာျဖစ္၏။ အျဖစ္အပ်က္၂မ်ိဳးကို အတိအက်သိရမည္။

အဇၩတၱ ဗဟိဒၶ၂ပါးပ်က္၍ (၁)ကိုယ္အဂၤါ အသံ လွဳပ္ရွားေပါ႔ပါးၾကည္လင္ ျခင္း။ (၂)အသားအေရမ်က္စိျဖဴေဖြးၾကည္လင္ျခင္း (၃)ေျခဖ်ားပူျခင္း (သို႔မဟုတ္)အထက္ပိုင္းေခြ်းထြက္ျခင္း (၄)စကားေျပာသြက္လက္ျခင္း (၅)အားမယုတ္ဘဲ အနည္းငယ္ေမာပန္းျခင္း။ ဤ၅ပါးလကၡဏာတို႔တြင္ ၂ပါး၃ပါးစသည္ျဖင္႔ ဥဏွေတေဇာဓာတ္သက္သက္ အက်ိဳးထင္ေသာ အနာသည္ ဥဏွေတေဇာနာမည္၏။ ***ျပဆိုခဲ႔ျပီးေသာ အနာ၆ပါးတို႔တြင္ သီတနာ၃ပါးသည္ အာဝါသိကဓာတ္ သေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ အာဝါသိကနာမည္၏။ အဗဒၶသည္းေျခ လြန္ေသာေၾကာင္႔ အဗဒၶသည္းေျခနာလည္းမည္၏။ အပူနာ၃ပါးသည္ အာဂႏၲဳကဓာတ္သေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ အာဂႏၲဳကနာမည္၏။ ဤအပူနာ၃ပါးသည္ ေသြး၃ရက္ ေလ၄ရက္ သည္းေျခ၅ရက္ ေပါင္းေတေဇာ၁၂ရက္လြန္ေျမာက္လွ်င္ ေဆးမတိုက္ ေသာ္လည္း အလိုအေလ်ာက္ေပ်ာက္ကင္းနိဳင္၏။

အဇၩတၱလြန္ဗဟိဒၶပ်က္(သို႔မဟုတ္) အဇၩတၱပ်က္ ဗဟိဒၶလြန္၍ (၁)ကိုယ္အဂၤါ အသံလွဳပ္ရွား ေပါ႔ပါး ၾကည္လင္ျခင္း။ (၂) အသားအေရ မ်က္စိ ျဖဴေဖြးၾကည္လင္ျခင္း။ (၃)ေျခဖ်ားပူျခင္း(သို႔မဟုတ္)အထက္ပိုင္း ေခြ်းမ်ားစြာထြက္ျခင္း။(၄)ရင္ထဲ၌ပူေလာင္ျခင္း။ (၅)မ်က္ႏွာမွစ၍ေဖါေရာင္ ျခင္း။ ဤ၅ပါးေသာလကၡဏာတို႔တြင္ ၂ပါး၃ပါးစသည္ျဖင္႔ ဥဏွဝါေယာဓာတ္၏ သမီရဏလကၡဏာ အက်ိဳးထင္ေသာအနာသည္ ဥဏွဝါေယာနာမည္၏။

အဇၩတၱဗဟိဒၶ၂ပါးလြန္၍ (၁) ကိုယ္အဂၤါအသံလွဳပ္ရွားေပါ႔ပါးၾကည္လင္ ျခင္း။ (၂) အသားအေရ မ်က္စိျဖဴေဖြးၾကည္လင္ျခင္း။ (၃) ေျခဖ်ားပူျခင္း။ (၄) စကားေျပာသြက္လက္ျခင္း။ (၅)ၾကမ္းတန္းျခင္း။ ဤ၅ပါးေသာလကၡဏာတို႔တြင္ ၂ပါး၃ပါးစစသည္ျဖင္႔ ဥဏွပထဝီဓာတ္၏ သုခုမလကၡဏာ အက်ိဳးထင္ေသာ အနာသည္ ဥဏွပထဝီနာမည္၏။

အဇၩတၱ ဗဟိဒၶ၂ပါးပ်က္၍ (၁)ကိုယ္အဂၤါအသံေလးလံေတာင္႔တင္းကိုက္ ခဲျခင္း (၂)ေျခဖ်ားေအး၍ ေခြ်းမထြက္ျခင္း (သို႔မဟုတ္)ေခြ်းေစးထြက္ျခင္း (၃)အသားအေရမ်က္စိနီျခင္း (၄)စကားမေျပာဘဲထိုင္းမွိုင္း၍ေနျခင္း (၅)အားယုတ္ေလ်ာ႔ေမာပန္းျခင္း။ ဤ၅ပါးေသာလကၡဏာတို႔တြင္ ၂ပါး၃ပါး စသည္ျဖင္႔ သီတေတေဇာဓာတ္၏ သီတသက္သက္လကၡဏာထင္ ေသာ အနာသည္ သီတေတေဇာနာမည္၏

အဇၩတၱလြန္ ဗဟိဒၶပ်က္ (သို႔မဟုတ္)အဇၩတၱပ်က္ ဗဟိဒၶလြန္၍ (၁)ကိုယ္အဂၤါ အသံ ေလးလံေတာင္႔တင္း ကိုက္ခဲျခင္း (၂)ေျခဖ်ားေအး၍ ေခြ်းမထြက္ျခင္း(သို႔မဟုတ္) ေခြ်းေစးထြက္ျခင္း (၃) အသားအေရ မ်က္စိနီဝါျခင္း(၄)ဥဒၶဂၤမေလမ်ားျခင္း (၅)ေျခဖ်ားမွစ၍ေဖါေရာင္ျခင္း ဤ၅ပါးေသာလကၡဏာတို႔တြင္ ၂ပါး၃ပါး စသည္ျဖင္႔ သီတဝါေယာဓာတ္၏ ဝိတၳမၻိတလကၡဏာ အက်ိဳးထင္ေသာ အနာသည္ သီတဝါေယာနာမည္၏။

အနာသည္ အေၾကာင္းဓာတ္ကိုစြဲ၍ အက်ဥ္းအားျဖင္႔ ၂ပါးရွိေသာ္လည္း အေၾကာင္းဓာတ္ႏွင္႔ အက်ိဳးဓာတ္ ေရာစပ္၍ သီတပထဝီနာ သီတဝါေယာနာ သီတေတေဇာနာဟူ၍ အေအးနာ၃ပါး။ ဥဏွပထဝီနာ ဥဏွဝါေယာနာ ဥဏွေတေဇာနာဟူ၍ အပူနာ၃ပါး။ ေပါင္း၆ပါးရွိ၏။ (သီတပထဝီနာ) အဇၩတၱ ဗဟိဒၶ၂ပါးလြန္၍ (၁)ကိုယ္အဂၤါ အသံေလးလံ ေတင္႔တင္း ကိုက္ခဲျခင္း။ (၂)အသားအေရ မ်က္စိ မဲနက္နီျမန္းျခင္း။ (၃) ေျခဖ်ားေအး၍ ေခြ်းမထြက္ျခင္း(သို႔မဟုတ္)ေခြ်းေစးထြက္ျခင္း (၄)စကားမေျပာပဲ ထိုင္းမွိဳင္း ၍ေနျခင္း(၅)ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ျခင္း။ ဤ၅ပါးေသာ လကၡဏာတို႔တြင္ ၂ပါး ၃ပါးစသည္ျဖင္႔ ပထဝီဓာတ္၏ ကကၡဠလကၡဏာအက်ိဳးထင္ေသာ အနာသည္ သီတပထဝီနာမည္၏။

*ေဝဒနာက႑* အနာသည္ သီတအေၾကာင္းေၾကာင္႔ျဖစ္ေသာ အေအးနာ။ ဥဏွအေၾကာင္းေၾကာင္႔ျဖစ္ေသာ အပူနာ ဟူ၍၂ပါးရွိ၏။ ထိုတြင္ **သီတနာ** (၁)ကိုယ္အဂၤါ အသံ ေလးလံေတာင္႔တင္းကိုက္ခဲျခင္း (၂)အသားအေရ မ်က္စိ မဲနက္နီဝါျခင္း (၃)စကားမေျပာပဲ ထိုင္းမွိဳင္း၍ေနျခင္း (၄)ေျခဖ်ားေအး၍ ေခြ်းမထြက္ျခင္း(သို႔မဟုတ္)ေခြ်းေစးထြက္ျခင္း (၅)ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ျခင္း (၆)ဥဒၶဂၤမေလမ်ားျခင္း (၇)ေျခဖ်ားမွစ၍ ေဖါေရာင္ျခင္း (၈)အားယုတ္ေလ်ာ႔ ေမာပန္းျခင္း ဤ၈ပါးေသာလကၡဏာတို႔တြင္၂ပါး၃ပါးစသည္ျဖင္႔သီတလကၶဏာ အက်ိဳးထင္ေသာအနာသည္သီတနာမည္၏။ **ဥဏွနာ** (၁)ကိုယ္အဂၤါ အသံ လွဳပ္ရွား ေပါ႔ပါးၾကည္လင္ျခင္း (၂)အသားအေရ မ်က္စိ ျဖဴေဖြးၾကည္လင္ျခင္း (၃)ေျခဖ်ားပူျခင္း(သို႔မဟုတ္)အထက္ပိုင္းေခြ်းမ်ားစြာထြက္ျခင္း (၄)စကားေျပာသြက္လက္ျခင္း (၅)ၾကမ္းထန္းျခင္း (၆)ရင္ထဲ၌ပူေလာင္ျခင္း (၇)မ်က္ႏွာမွစ၍ေဖါေရာင္ျခင္း (၈)အားမယုတ္ဘဲ အနည္းငယ္ေမာပန္းျခင္း ဤ၈ပါးေသာလကၡဏာတို႔တြင္ ၂ပါး၃ပါးစသည္ျဖင္႔ဥဏွလကၡဏာ အက်ိဳးထင္ေသာအနာသည္ ဥဏွနာမည္၏။

အသက္မရွိ်ေသာ အဝိညာဏကသႏၲာန္၌ ဥတုဇရုပ္တစ္ပါးသာရွိ၍ သည္းေျခ သလိပ္ ျပည္ ေသြး စေသာအာေပါဓာတ္၁၂ပါးမရွိ။ သြားျခင္း ရပ္ျျခင္း အစရွိေသာ ဣရိယာပုထ္အမူအရာမရွိ။ ထိုေၾကာင္႔ အာေပါဓာတ္၏ ဖြဲ႔စည္းျခင္း အာဗႏၶနသေဘာ ျဖစ္နိုင္၏။ ဥပမာ ရႊံ႕ညြန္၏ အရည္သည္ ပူျပင္းေသာ ေနရွိန္ႏွင္႔ ေတြ႕ထိခဲ႔လ်ွင္ ဖြဲ႔စည္းျခင္း အာဗႏၶနသေဘာသုိ႔ေရာက္ရ၏။ ေရႏွင္႔ေတြ႔ထိျပန္ေသာ္ အရည္ျဖစ္ျခင္း ပဂၣရဏသေဘာသို႔ ေရာက္ရျပန္၏။ ဖေရာင္းခဲမွာ အပူႏွင္႔ေတြ႕ထိလ်ွင္ ယိုစီးျခင္း ပဂၣရဏသေဘာသို႔ေရာက္ရ၏။ အေအးႏွင္႔ေတြ႕လ်ွင္ ဖြဲ႔စည္း ျခင္းအာဗႏၶန ခက္မာျခင္း ကကၡဠသေဘာသို႔ ေရာက္ရျပန္၏။ ဤသို႔ အဝိညာဏကသႏၲာန္၌ အပူအေအးေၾကာင္႔ ဖြဲ႔စည္းျခင္းႏင္႔ ယိုစီးျခင္းျဖစ္သင္႔၏။ သဝိညာဏကသႏၲာန္၌ကား စတုဇရုပ္ျဖစ္၍ သည္းေျခ သလိပ္ စေသာ အာေပါဓာတ္၁၂ပါးလည္းရွိ၏။ သြားျခင္း စေသာဣရိယာပုထ္ အမူအရာလည္းရွိ၏။ ထိုေၾကာင္႔ အေအးသီတႏွင္႔ေတြ႕လ်ွင္ သည္းေျခ သလိပ္ ျပစ္ျခင္း ခဲျခင္း ေသြး ျပည္ ျပစ္ျခင္း ခဲျခင္း ေခြ်းမထြက္ျခင္း အဆီ အေစးမထြက္ျခင္း စေသာ အာေပါဓာတ္၏ အာဗႏၶနသေဘာသို႔ ေရာက္ရ၏။ အပူဥဏွႏွုင္႔ေတြ႕ထိလ်ွင္ ထိုကဲ႔သို႔ အာဗႏၶနသေဘာသို႔ မေရာက္မူမူ၍ ပဂၣရဏသေဘာသို႔ ေရာက္ရျပန္၏။ အ...

အဝိညာဏကသႏၲာန္မွာ ရွိေသာဓာတ္၄ပါးသည္ ဥတုဇဓာတ္သာျဖစ္၏။ သဝိညာဏကသႏၲာန္မွာရွိေသာဓာတ္၄ပါးသည္ စတုဇဓာတ္ျဖစ္၏။ ဤသို႔ ဓာတ္ခ်င္းမတူေသာေၾကာင္႔ ျဖစ္စဥ္ျခင္းလည္း မတူၾက။ အဝိညာဏကသႏၲာန္၌ ဓာ၄ပါးတို႔သည္ ေတေဇာဝါေယာအာေပါပထဝီ ဤအစဥ္အတိုင္းျဖစ္ၾက၏။ ျဖစ္ပုံမွာ ရႊံ႕ခဲတစ္ခု၏ အလိုအေလ်ာက္ ေပါ္ေပါက္ျဖစ္လာျခင္းမွာ ရႊံ႕ေရ၏ ေနပူရွိန္ ႏွင္႔ေတြ႔ၾကဳံ၍ ပူမွုသည္ ေတာေဇာဓာတ္မည္၏။ ေနရွိန္အခိုးအေငြ႔ေၾကာင္႔ ၎ရႊံ႕ေရျပစ္လာမွုသည္ ဝါေယာဓာတ္မည္၏။ ေျပာ႔ေပ်ာင္းလာမွဳသည္ အေပါဓာတ္မည္၏။ ခက္မာလာမွဳသည္ ပထဝီဓာတ္မည္၏။ ဤသို႔ ဓာတ္၄ပါးတို႔၏ မေရွးမႏွာင္းတစ္ေပါင္းတည္း မိမိကိစၥသတၱိျဖင္႔ ရြက္ေဆာင္မွဳေၾကာင္႔ ရႊံ႕ခဲျဖစ္ေပါ္၍လာရ၏။ သဝိညာဏကသႏၲာန္၌ ဓာတ္၄ပါးတို႔သည္ ပထဝီ အာေပါ ေတေဇာ ဝါေယာ ဤအစဥ္အတိုင္း ျဖစ္ကုန္၏။ ျဖစ္ပုံမွာ သတၱဝါတို႔၏ ပဋိသေႏၶအခါ၌ အမိသားအိမ္ စင္ၾကယ္သန္႔ရွင္းမွဳသည္ ပထဝီမည္၏။ ကလလေရၾကည္တည္မွဳသည္ အာေပါဓာတ္မည္၏။ ေရၾကည္၁သတၱာဟျပည္႔သည္မွစ၍ ၁၀သတၱာဟေျမာက္သည္တိုင္ေအာင္ အျမွဳပ္ သားတစ္ အခဲ ခက္မ၅ျဖာ စကၡဳ ေသာတ ဃာန ဇိဝွာ ရုပ္ကလာပ္တို႔၏ ရင္႔က်က္မွဳသည္ ေတေဇာဓာတ္မည္၏။ ၁၁သတၱာဟမွစ၍ ၄၂သတၱာဟေျမာက္သည္တိုင္ ေအာင္ ဆံ ေမြးညွင္း...

သတၱဝါတို႔၏ အဇၩတၱသႏၲာန္၌ ေသြးျပစ္ျခင္း သလိပ္ျပစ္ျခင္း ေခြ်းမထြက္ျခင္း အဆီအေစးမထြက္ျခင္း စေသာ အာေပါဓာတ္၁၂ပါးတို႔၏ ျပစ္မွဳ ထိုင္းမွဳ ေျခာက္မွဳသည္ အာေပါဓာတ္၏အာဗႏၶနသေဘာမည္၏။ အာေပါဓာတ္ဖြဲ႔စည္းမွဳလြန္ကဲေသာအခါ ေတေဇာ ဝါေယာ ယုတ္ေလ်ွာ႔ျခင္းေၾကာင္႔ ေသြးခဲျခင္း သလိပ္ခဲျခင္း ဝမ္းထဲ၌အခဲေပါျခင္း အနာလုံးေပါ္ျခင္း ထုံက်င္ျခင္း အကြက္ေပါျခင္း မုတ္ၾကီးျခင္း ဆတ္ဆံကဲ႔ သို႔တည္ျခင္း စေသာ အာေပါဓာတ္၁၂ပါးတို႔၏ ပထဝီသေဘာသို႔ေရာက္ ေအာင္ ၾကမ္းတန္းစြာ ဖြဲ႔စည္းျခင္းသည္ အာေပါဓာတ္ႏွင္႔ပထဝီဓာတ္တို႔၏ ေရာေႏွာေသာ အာေပါပထဝီဓာ၏ အာဗႏၶနသေဘာမည္၏

ဓာတ္ၾကီး၄ပါးတို႔တြင္ အာေပါဓာတ္သည္ အာဗႏၶနသတၱိ ရွိျငားေသာ္လည္း နူးညံ႔သိမ္ေမြ႔ေသာသေဘာရွိေသာ ေၾကာင္႔ ေတြ႕ထိ၍မရေကာင္းေသာ ဓာတ္မည္၏။ ထို႕ေၾကာင္႔ ၎အာေပါဓာတ္ လြန္ကဲေသာ ပုဂၢိဳလ္မွာ ဓာတ္သေဘာသို႕လိုက္၍ ထုန္ျခင္း က်ဥ္ျခင္း ကြက္ျခင္း စေသာ ေတြ႕ထိ၍ မနာမက်င္ေသာ ေဝဒနာတို႔သည္ ျဖစ္ေပါ္တတ္ကုန္၏။                ၾကြင္းေသာဓာတ္၃ပါးသည္ အာေပါဓာတ္ကဲ႔သို႕ ႏူးညံ႔သိမ္ေမြ႔ျခင္းမရွိဘဲ အာေပါဓာတ္ထက္ ၾကမ္းတန္းေသာသေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ ေတြ႕ထိ၍ရေကာင္းေသာဓာတ္မည္၏။ထိုေၾကာင္႔ ၎ဓာတ္၃ပါးကို ေဖာ႒ဗၺာရုံအျဖစ္ျဖင္႔ ေဟာေတာ္မူ၏။ **အာေပါဓာတုယာ သုခုမဘာေဝန ဖုသိတုံ အသကၠဳေဏ ယ်တၱာ ဝုတၱံ "အာေပါဓာတုဝိဝဇၨိတံ ဘူတတၱယသခၤါတ"ႏၲိ။ (ဋီကာေက်ာ္)

ဓာတ္သည္ လြန္ဓာတ္ ယုတ္ဓာတ္ ငုပ္ဓာတ္ဟူ၍၃ပါး၏။ ထိုတြင္ ပထဝီဓာတ္ႏွင္႔အာေပါဓာတ္သည္ အေသဓာတ္ ျဖစ္ေသာေၾကာင္႔ လြန္ျခင္း ယုတ္ျခင္း ငုပ္ျခင္းမွာ မထင္ရွား။ ေတေဇာဓာတ္ႏွင္႔ဝါေယာဓာတ္သည္ အရွင္ဓာတ္ျဖစ္ေသာ ေၾကာင္႔ လြန္ျခင္း ယုတ္ျခင္း ငုပ္ျခင္းမွာ ထင္ရွား၏။ ထို႔ေၾကာင္႔  ဤအရာ၌ ေတေဇာဓာတ္ႏွင္႔ဝါေယာဓာတ္ကို သာ ျပအံ႔။                  ဗဟိဒၶသႏၲာန္၌ သီတဥတုႏွင္႔ေတြ႔ၾကဳံ၍ ဥတုဇသီတပထဝီ ဥတုဇသီတအာေပါ ပတ္ဖြဲ႔သျဖင္႔ ေတေဇာႏွင္ဝါေယာဓာတ္ ပြာမ်ားလြန္ကဲျခင္းသည္ ဓာတ္လြန္သည္မည္၏။                   သႏၲာန္၂ပါး၌ ဥတုဇသီတပထဝီသီတအာေပါ အာဟာရဇသီတပထဝီ သီတအာေပါဓာတ္ လြန္ကဲျခင္း ေၾကာင္႔ ေတေဇာဓာတ္ႏွင္႔ဝါေယာဓာတ္ အားနည္းျခင္း သည္ ဓာတ္ယုတ္သည္မည္၏။                  အဇၩတၱသႏၲာန္၌ ေတေဇာဓာတ္ႏွင္႔ဝါေယာဓာတ္၂ပါးသည္ ဗဟိဒၶသႏၲာန္ ဥဏွဥတုႏွုင္႔ သမဘာဂျဖစ္ခိုက္ လြန္ကဲေသာ ဥတုဇ အာဟာရဇသီတပထဝီ သီတအာေပါ သီတဝါေယာဓာတ္ တို႔ႏွင္႔ ၾကဳံၾကိဳက္ေသာအခါ ေအးဖြဲ႔ေသာ ပထဝီ အာေပါ ပဋိပကၡဓာတ္ကိုေၾကာက္...

ဓာတ္ၾကီး၄ပါးသည္ ပထဝီဓာတ္၂၀  အာေပါဓာတ္၁၂ ေတေဇာဓာတ္၄  ဝါေယာဓာတ္၆  ေပါင္း၄၂ပါးရွိ၏။ ထိုတြင္ ဆံပင္ အေမြး ေျခသည္း လက္သည္း သြား  အေရ အသား  အေၾကာ အရိုး ျခင္ဆီ အညိွဳ႔ ႏွလုံး အသည္း အေျမွး အဖ်ဥ္း အဆုတ္ အူမ အူသိန္ အစာသစ္ အစာေဟာင္း ဦးေႏွာက္   ဤ၂၀ေသာဓာတ္သည္ ပထဝီဓာတ္မည္၏။     သည္းေျခ သလိပ္ ျပည္  ေသြး ေခ်ြး အဆီခဲ  မ်က္ရည္ ဆီၾကည္ တံေထြး ႏွပ္ အေစး က်င္ငယ္  ဤ၁၂ပါးေသာ ဓာတ္သည္ အာေပါဓာတ္မည္၏။      ပါစကေတေဇာ-ခ်က္ေသာေတေဇာ ဒါဟေတေဇာ-ပူေသာေတေဇာ သႏၲပၸနေတေဇာ-ဖ်ားေသာေတေဇာ ဇိရဏေတေဇာ-အိုေသာေတေဇာ ဤ၄ပါးေသာဓာတ္သည္ ေတေဇာဓာတ္မည္၏။ ထိုတြင္ ပါစကေတေဇာ ဒါဟေတေဇာ ၂ပါးသည္ ပူေသာ သေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ ဥဏွေတေဇာမည္၏။ သႏၲပၸနေတေဇာ ဇိရဏေတေဇာ၂ပါးသည္ ေအးေသာ သေဘာရွိေၾကာင္႔ သီတေတေဇာမည္၏။   ပါစကေတေဇာသည္ ေရေန မိေက်ာင္း ငါး စေသာသတၱဝါ ကုန္းေန ဘဲစေသာ အခ်ိဳ႕ေသာ သတၱဝါ  ဤသတၱဝါတို႔၏ သႏၲာန္၌ရွိေသာ ပါစကသည္ သီတပါစကမည္၏။ ကုန္းေနလူသတၱဝါ အခ်ိဳ႕ေသာ တိရစၧာန္သတၱဝါ  ဤသတၱဝါတို႔၏ သႏၲာန္၌ရွိေသာ ပါစကသည္ ဥဏွပါစက မည္၏။ ...

ပထဝီစေသာ ဓာတ္ၾကီး၄ပါးတို႔သည္ အဇၩတၱသႏၲာန္၌ သီတဥဏွ၂ပါးေၾကာင္႔ ၇ပါးျပား၏။ ထို၇ပါးေသာဓာတ္ သည္ ၄ပါးေသာအေၾကာင္းကိုစြဲ၍ ၂၈ပါးျပား၏။            *၂၈ပါးကား* ကမၼဇသီတပထဝီ ကမၼဇသီတအာေပါ ကမၼဇသီတေတေဇာ ကမၼဇသီတဝါေယာဟူ၍၄ပါး စိတၱဇသီတပထဝီ စိတၱဇသီတအာေပါ စိတၱဇသီတေတေဇာ စိတၱဇသီတဝါေယာဟူ၍၄ပါး ဥတုဇသီတပထဝီ ဥတုဇသီတအာေပါ ဥတုဇသီတေတေဇာ ဥတုဇသီတဝါေယာဟူ၍၄ပါး အာဟာရဇသီတပထဝီ အာဟာရဇသီတအာေပါ အာဟာရဇသီတေတေဇာ အာဟာရဇသီတဝါေယာဟူ ၍၄ပါး ေပါင္း သီတအေၾကာင္းေၾကာင္႔၁၆ပါး။ ကမၼဇဥဏွပထဝီ ကမၼဇဥဏွေတေဇာ ကမၼဇဥဏွဝါေယာဟူ၍၃ပါး စိတၱဇဥဏွပထဝီ စိတၱဇဥဏွေတေဇာ စိတၱဇဥဏွဝါေယာဟူ၍၃ပါး ဥတုဇဥဏွပထဝီ ဥတုဇဥဏွေတေဇာ ဥတုဇဥဏွဝါေယာဟူ၍၃ပါး အာဟာရဇဥဏွပထဝီ အာဟာရဇဥဏွေတေဇာ အာဟာရဇဥဏွဝါေယာဟူ၍၃ပါး ေပါင္းဥဏွအေၾကာင္းေၾကာင္႔၁၂ပါး ေပါင္း၂၈ပါးျဖစ္၏။ သီတေၾကာင္႔ျဖစ္ေသာဓာတ္၁၆ပါးသည္ ဂရုဓာတ္မည္၏။ ဥဏွေၾကာင္႔ျဖစ္ေသာဓာတ္၁၂ပါးသည္ လဟုဓာတ္မည္၏။ ***ေကန ရုပၸတိ။ သီေတနာပိ ရုပၸတိ ဥေဏွနာပိ ရုပၸတိ။ ရူပံ-စတုသမု႒ာနိကရုပ္သည္။ ေကန-အဘယ္အေၾကာင္း ေၾကာင္႔။ရုပၸတိ-ေဖါက္ျပန္သနည္း။ ရူပံ-စတုသမု႒ာနိက ရုပ္သည္။သီေတနာပိ-အေအးသီတေၾကာင္႔လည္း။ ရုပၸတိ-ေဖါက္ျပန...

ဓာတ္၁၆ပါးတြင္ ကမၼဇပထဝီ ကမၼဇအာေပါ ၂ပါး စိတၱဇပထဝီ စိတၱဇအာေပါ၂ပါး ဥတုဇပထဝီ ဥတုဇအာေပါ၂ပါး အာဟာရဇပထဝီ အာဟာရဇအာေပါ၂ပါး ေပါင္း၈ပါးသည္ ေလးေသာသေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ ဂရုဓာတ္မည္၏။ ကမၼဇေတေဇာ ကမၼဇဝါေယာ၂ပါး စိတၱဇေတေဇာ စိတၱဇဝါေယာ၂ပါး ဥတုဇေတေဇာ ဥတုဇဝါေယာ၂ပါး အာဟာရဇေတေဇာ အာဟာရဇဝါေယာ၂ပါး ေပါင္း၈ပါးေသာဓာတ္သည္ ေပါ႔ေသာသေဘာရွိေသာ ေၾကာင္႔ လဟုဓာတ္မည္၏။ အဇၩတၱသႏၲာန္၌ သီတပထဝီ သီတအာေပါ သီတေတေဇာ သီတဝါေယာ၄ပါး ဗဟိဒၶသႏၲာန္၌ သီတပထဝီ သီတအာေပါ သီတေတေဇာ သီတဝါေယာ ၄ပါး ေပါင္း၈ပါးသည္ ေလးေသာသေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ ဂရုဓာတ္မည္၏။ အဇၩတၱသႏၲာန္၌ ဥဏွပထဝီ ဥဏွေတေဇာ ဥဏွဝါေယာ ၃ပါး ဗဟိဒၶသႏၲာန္၌ ဥဏွပထဝီ ဥဏွေတေဇာ ဥဏွဝါေယာ ၃ပါး ေပါင္း၆ပါးသည္ ေပါ႔ေသာသေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ လဟုဓာတ္မည္၏။

ဓာတ္တို႔သည္ သာမညအားျဖင္႔၄ပါးရွိေသာ္လည္း သီတဥဏွ၂ပါးေၾကာင္႔ ၇ပါးျပား၏။ ထို၇ပါးသည္ သႏၲာန္ ၂ပါးကိုစြဲ၍ ၁၄ပါးျပား၏။                  ၁၄ပါးဟူေသာ္ကား အဇၩတၲသႏၲာန္၌ သီတပထဝီ သီတအေပါ သီတေတေဇာ သီတဝါေယာ ဥဏွပထဝီ ဥဏွေတေဇာ ဥဏွဝါေယာဟူ၍ ၇ပါး                    ဗဟိဒၶသႏၲာန္၌ သီတပထဝီ သီတအာေပါ သီတေတေဇာ သီတဝါ ဥဏွပထဝီ ဥဏွေတေဇာ ဥဏွဝါေယာဟူ၍ ၇ပါး  ေပါင္း၁၄ပါး

သႏၲာန္သည္ အတြင္းအဇၩတၱသႏၲာန္ အပဗဟိဒၶသႏၲာန္ ဟူ၍၂ပါးရွိ၏။ ထိုတြင္ အသက္ရွိေသာသတၱဝါတို႔၏ သႏၲာန္၌ အက်ဳံးဝင္၍ မိမိကိုယ္ကို စြဲ၍ျဖစ္ေသာ သႏၲာန္သည္ အဇၩတၱသႏၲာန္မည္၏။  အသက္မရွိေသာ ေတာေတာင္အစရွိေသာ သႏၲာန္၌အက်ဳံးဝင္ေသာ ဣေျႏၵ ႏွင္႔မစပ္ေသာ သႏၲာန္သည္ ဗဟိဒၶသႏၲာန္္မည္၏။  ***အဇၩတၱႏၲိ နိယကဇၩတၱံ။ ဗဟိဒၶါတိ ဗာဟိရံ။ (အ႒သာလိႏီ ၃၇၄)

မဟာဘုတ္၄ပါးတို႔သည္ ၄ပါးေသာအေၾကာင္းတို႔ေၾကာင္႔ ျဖစ္ေသာေၾကာင္႔ စတုသမု႒ာနိကရုပ္တို႔မည္၏။        ထိုစတုသမု႒ာနိကရုပ္တို႔သည္ အေၾကာင္း၄ပါးကိုစြဲ၍ ၁၆ပါးျပားကုန္၏။       **ကံအေၾကာင္းကိုစြဲ၍ ကမၼဇပထဝီ ကမၼဇအာေပါ ကမၼဇေတေဇာ ကမၼဇဝါေယာဟူ ၍၄ပါး   **စိတ္အေၾကာင္းကိုစြဲ၍ စိတၱဇပထဝီ စိတၱဇအာေပါ စိတၱဇေတေဇာ စိတၱဇဝါေယာဟူ ၍၄ပါး    **ဥတုအေၾကာင္းကိုစြဲ၍ ဥတုဇပထဝီ ဥတုဇအာေပါ ဥတုဇေတေဇာ ဥတုဇဝါေယာဟူ ၍၄ပါး       **အာဟာရအေၾကာင္းကိုစြဲ၍ အာဟာရဇပထဝီ အာဟာရဇအာေပါ အာဟာရဇေတေဇာ အာဟာရဇဝါေယာဟူ၍၄ပါး  ေပါင္း၁၆ပါး။   ***ဤဓာတ္၄ပါးျပားပုံကို နည္းမွီ၍   အာကာသဓာတ္ကို လည္း ကမၼဇာကာသ စိတၱဇာကာသ ဥတုဇာကာသ အာဟာရဇာကာသဟူ၍၄ပါးယူေလ။ ***အဝိနိေဗၻာဂရူပါနိ ေစဝ အာကာသဓာတု စ စတူဟိ သမၻၻဴတာနိ။(သဂၤဟ)

ရုပ္ကိုျဖစ္ေစတတ္ေသာ အေၾကာင္းတရားတို႔သည္ ကံ စိတ္ ဥတု အဟာရဟူ၍၄ပါးရွိကုန္၏။                  (ကံ အရ) ထို၄ပါးတို႔တြင္ ကာမကုသိုလ္အကုသိုလ္စိတ္၂၀၌ယွဥ္ေသာ ေစတနာ၂၀ ရူပကုသိုလ္၅ပါး၌ယွဥ္ေသာေစတနာ၅ပါး ေပါင္းဤကုသိုလ္ အကုသိုလ္ေစတနာ၂၅ပါးသည္ ရုပ္ကို ျဖစ္ေစတတ္ေသာ ကံမည္၏။    ထိုကံသည္ ဂရုကံ လဟုကံဟူ၍ ၂ပါးအျပားရွိ၏။ ထိုတြင္ ဤေဆးေပးေသာအရာ၌ ေလးေသာ ေကာင္းက်ိဳး မေကာင္းက်ိဳးကိုျဖစ္ေစတတ္ေသာကံသည္ ဂရုကံမည္၏။ ေပါ႔ေသာ ေကာင္းက်ိဳးမေကာင္းကိ်ဳးကို ျဖစ္ေစတတ္ေသာ ကံသည္ လဟုကံမည္၏။                              (စိတ္အရ) စိတ္၈၉ပါးတြင္ အရူပဝိပါက္စိတ္၄ခု ဒြိပဥၥဝိညာဏ္၁၀ ရဟႏၲာတို႔၏စုတိစိတ္ၾကဥ္ေသာ ၇၅ပါးေသာစိတ္သည္ ရုပ္ကိုျဖစ္ေစတတ္ေသာစိတ္မည္၏။                 ထိုစိတ္သည္လည္း အက်ဥ္းအားျဖင္႔ ဂရုစိတ္ လဟုစိတ္ဟူ၍၂ပါးအျပားရွိ၏။ ထိုတြင္ သဒၶါ ဝီရိယ လဟုတာ မုဒုတာ ကမၼညတာ ေလာဘ ေဒါသ မာန ပီတိ ေသာမနႆေဝဒနာ စေသာေစတသိက္တို႔ႏွင္႔ယွဥ္ေသာ...

ဓာတ္၇ပါးတို႔တြင္ သီတေတေဇာဓာတ္ ဥဏွေတေဇာဓာတ္ ၂ပါးသည္ ၾကြင္းေသာဓာတ္၅ပါးကိုျဖစ္ေစတတ္ေသာေၾကာင္႔ အေၾကာင္းဓာတ္မည္၏။ ၾကြင္းေသာဓာတ္၅ပါးသည္ ေတေဇာဓာတ္၂ပါး ျပဳျပင္စီရင္သမ်ွ ျဖစ္ေပါ္ရေသာေၾကာင္႔ အက်ိဳးဓာတ္မည္၏။ ထို႔ေၾကာင္႔ ကမၼပစၥယဥတုဇ စိတၱပစၥယဥတုဇ ဥတုပစၥယဥတုဇ အာဟာရပစၥယဥတုဇ ရုပ္ကလာပ္တို႔ သည္ ျဖစ္ေပါ္လာရကုန္၏။  ဤေနရာ၌ ဥတုဟူေသာ ပုဒ္အရ သီတေတေဇာ ဥဏွေတေဇာ၂ပါးကို ယူအပ္၏။

ဓာတ္၄ပါးတို႔တြင္ ပထဝီဓာတ္သည္ သီတဥဏွ၂ပါးေၾကာင္႔ ခက္မာၾကမ္းတန္းေလးလံျခင္းဂရုသေဘာရွိေသာ ကကၡဠ ဖရုသ ဂရုက သီတပထဝီ   သိမ္ေမြ႕ႏူးညံ႔ ေပါ႔ပါးျခင္း သေဘာရွိေသာ မုဒုက သဏွ လဟုက ဥဏွပထဝီဟူ၍ ၂ပါးအျပားရွိ၏။ **ဧတၳ စ ကကၡဠံ မုဒုကံ သဏွံ ဖရုသံ ဂရုကံ လဟုကႏၲိပေဒဟိ ပထဝီဓာတုဧဝ ဘာဇိတာ။ (အ႒သာလိနီ ၃၆၈) အနက္*စ-ဆက္ဦးအံ႔။ဧတၳ-ဤကကၡဠံ အစရွိေသာပုဒ္တို႔ တြင္။ကကၡဠံ-ကကၡဠပုဒ္၎။ မုဒုကံ-မုဒုကပုဒ္၎။ သဏွံ- သဏွပုဒ္၎။ ဖရုသံ-ဖရုသပုဒ္၎။ဂရုကံ-ဂရုကပုဒ္၎။ လဟုကံ-လဟုကပုဒ္၎။ဣတိ ဣေမဟိ ပေဒဟိ-ဤပုဒ္ တို႔ျဖင္႔။ ပထဝီဓာတုဧဝ-ပထဝီဓာတ္ကိုသာ။ ဘာဇိတာ-ေဝဖန္ေတာ္မူအပ္ျပီ။ ****                           ****                               **** အာေပါဓာတ္သည္လည္း သီတေၾကာင္႔ ဖြဲ႔စည္းျခင္း လကၡဏာရွိေသာ သီတအာေပါ  ယိုစီးျခင္းပဂၣရဏလကၡ ဏာရွိေသာ သီတအာေပါဟူ၍၂ပါးအျပားရွိ၏။ **သာ ပဂၣရဏလကၡဏာ။ အာဗႏၶနလကၡဏာ ဝါ။ (လကၡဏပကာသနီ ဋီကာ) အနက္။ သာ-ထိုအာေပါဓာတ္သည္။ ပဂၣရဏလကၡဏာ- ယုိစီးျခင္းလကၡဏာရွိ၏။ ဝါ-တစ္နည္း။ အာဗႏ...

ၾကမ္းတန္းျခင္း ကကၡဠလကၡဏာ  နူးညံ႔ျခင္းမုဒုကလကၡဏာသည္ ပထဝီဓာတ္၏သဘာဝ လကၡဏာမည္၏။ ဖြဲ႔စည္းျခင္းအာဗႏၶနလကၡဏာ  ယိုစီးျခင္းပဂၣရဏလကၡဏာ သည္ အာေပါဓာတ္၏ သဘာဝလကၡဏာမည္၏။ ေအးျမျခင္းသီတလကၡဏာ ပူေလာင္ျခင္းဥဏွလကၡဏာ သည္ ေတာေဇာဓာတ္၏ သဘာဝလကၡဏာမည္၏။ ေဖါင္းပြေထာက္ကန္ျခင္းဝိတၳမၻိတလကၡဏာ လွဳပ္ရွားျခင္း သမီရဏလကၡဏာသည္ ဝါေယာဓာတ္၏သဘာဝလကၡဏာမည္၏။ ကံစိတ္ဥတုအာဟာရတည္းဟူေသာ အေၾကာင္းတရား ၄ပါးတို႔၏ ျပဳျပင္စီရင္ျခင္းေၾကာင္႔ ကကၡဠလကၡဏာမွ ေဖါက္ျပန္၍ မုဒုကလကၡဏာျဖစ္ျခင္းသည္၎ မုဒုကလကၡဏာမွေဖါက္ျပန္၍ ကကၡဠလကၡဏာျဖစ္ေပါ္ ျခင္းသည္၎ ပထဝီဓာတ္၏သခၤတလကၡဏာမည္၏။ အာဗႏၶနလကၡဏာမွ ေဖါက္ျပန္၍ ပဂၣရဏလကၡဏာ ျဖစ္ေပါ္ျခင္းသည္၎ ပဂၣရဏလကၡဏာမွေဖါက္ျပန္၍ အာဗႏၶနလကၡဏာျဖစ္ ေပါ္ျခင္းသည္၎ အာေပါဓာတ္၏သခၤတလကၡဏာ မည္၏။ သီတလကၡဏာမွေဖါက္ျပန္၍ ဥဏွလကၡဏာျဖစ္ေပါ္ ျခင္းသည္၎ ဥဏွလကၡဏာမွေဖါက္ျပန္၍ သီတလကၡဏာျဖစ္ေပါ္ျခင္း သည္၎ ေတေဇာဓာတ္၏သခၤတလကၡဏာမည္၏။ ဝိတၳမၻိတလကၡဏာမွေဖါက္ျပန္၍ သမီရဏလကၡဏာ ျဖစ္ေပါ္ျခင္းသည္၎ သမီရဏလကၡဏာမွေဖါက္ျပန္၍ဝိတၳမၻိတလကၡဏာ ျဖစ္ေပါ္ျခင္းသည္၎ ဝါေယာဓာတ္၏သခၤတလကၡဏာ မည္၏။ ထိုသခၤတလကၡဏာျဖစ္ေပါ္မွဳေၾကာင္႔ ဥပါဒ္ ဌီ ဘင္အစဥ္...

ေတေဇာဓာတ္ႏွင္႔ဝါေယာဓာတ္ ၂ပါးသည္ အာကာသဓာတ္ ၏ ပြင္႔လင္းၾကည္လင္ရာ အေၾကာင္းသေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ အာကာသဓာတ္၏ မိႆကမည္၏။ ပထဝီဓာတ္ႏွင္႔အာေပါဓာတ္၂ပါးသည္ အာကာသဓာတ္၏ မပြင္႔မလင္း ပိတ္ဆို႔ျခင္း အေၾကာင္း သေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ အာကာသဓာတ္၏ ပဋိပကၡဓာတ္ မည္၏။ ထို႔ေၾကာင္႔ သတၱဝါတို႔၏ အဇၩတၱသႏၲာန္မွာ အာေပါ ပထဝီ အစာမ်ားကို မ်ားစြာစားမိေသာအခါ၌၎ သီတဥတုႏွင္႔မ်ား စြာ ေတြ႔ဆုံမိေသာအခါ၌၎ ရင္ခံျခင္း ရင္ေလးျခင္းျဖင္႔ လည္ေခ်ာင္းေပါက္အာကာသပိတ္ဆို႔မွဳ ဓာတ္ေလခ်ဳပ္ျခင္း ျဖင္႔ ဝစၥမဂ္ေပါက္အာကာသပိတ္ဆို႔မွဳ ဆီးခ်ဳပ္ျခင္းျဖင္႔ ပႆာဝမဂ္ေပါက္အာကာသပိတ္ဆို႔မွဳ ဤ၃ပါးေသာ ပိတ္ ဆို႔မွဳသည္ မူလအာကာသပိတ္ဆို႔မွဳမည္၏။ ဤမူလအာကာသပိတ္ဆို႔မွဳေၾကာင္႔ ေခြ်းမထြက္ျခင္း အေစးမထြက္ျခင္း အဆီမထြက္ျခင္းဟုဆုိအပ္ေသာ အရုိး ၾကား အေၾကာၾကား အသားၾကား အေရၾကား အာကာသ ပိတ္ဆို႔မွဳ ျဖစ္ေပါ္ရျပန္၏။ ဤပိတ္ဆို႔မွဳသည္ အာကာသငယ္ ပိတ္ဆို႔မွဳမည္၏။ ဤသို႔ မူလအာကာသ အာကာသငယ္ ပိတ္ဆို႔မွဳျဖစ္ရျခင္း သည္ မိမိႏွင္႔ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္ေသာ အာေပါ ပထဝီဓာတ္ လြန္ကဲျခင္းေၾကာင္႔ ျဖစ္သည္ဟုမွတ္အပ္၏။

ဓာတ္ေလးပါးတြင္ ပထဝီဓာတ္ႏွင္႔အာေပါဓာတ္သည္ ေရာရွက္ျခင္း သင္႔တင္႔ျခင္းသေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ မိႆကဓာတ္မည္၏။ ေလးေသာဂရုသေဘာျခင္းတူ မ်ွေသာေၾကာင္႔ သဘာဂဓာတ္မည္၏။ ေလးေသာသေဘာ ရွိေသာေၾကာင္႔ ဂရုဓာတ္မည္၏။ အျမဲေနေသာအိမ္ရွင္ႏွင္႔ တူေသာေၾကာင္႔ အာဝါသိကဓာမည္၏။ မေရြ႕မရွား ေသေသာသူႏွင္႔တူေသာေၾကာင္႔ အေသဓာတ္မည္၏။ ေတေဇာဓာတ္ႏွင္႔ဝါေယာဓာတ္သည္ ေရာရွက္ျခင္း သင္႔တင္႔ျခင္းသေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ မိႆကဓာတ္မည္၏။ ေပါ႔ေသာလဟုသေဘာျခင္းတူမ်ွေသာေၾကာင္႔ သဘာဂဓာတ္မည္၏။ ေပါ႔ေသာသေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ လဟုဓာတ္မည္၏။ အခုိက္အတန္႔ေနေသာဧည္႔သည္ ႏွင္႔တူေသာေၾကာင္႔ အာဂႏၲဳကဓာတ္မည္၏။ ေရြ႕ရွားျခင္းသေဘာရွိ၍ အသက္ရွင္ေသာသူႏွင္႔တူေသာ ေၾကာင္႔ အရွင္ဓာတ္မည္၏။ *ထိုေၾကာင္႔ မီးႏွင္႔ကားေလ ေရႏွင္႔ေျမ မိတ္ေဆြေတာ္ၾက သဟာယ ဟုဆိုရုိးျပဳၾကကုန္၏။ ပထဝီဓာႏွင္႔ဝါေယာဓာတ္ အာေပါဓာတ္ႏွင္႔ေတေဇာဓာတ္ သည္ မေရာမရွက္ မသင္႔တင္႔ေသာ သေဘာရွိေသာေၾကာင္႔ ပဋိပကၡဓာတ္မည္၏။ သေဘာျခင္း မတူေသာေၾကာင္႔ ဝိသဘာဂဓာတ္မည္၏။ *ထို႔ေၾကာင္႔ မီးႏွင္႔ကားေရ ေလႏွင္႔ေျမ မိတ္ေဆြမစပ္ ပဋိဃတ္ ဟုဆိုရုိးျပဳၾကကုန္၏။

အာကာသဓာတ္သည္ ရုပ္ကလာပ္တို႔ကို မေရာမရွက္ရ ေအာင္ ပိုင္းျခားျခင္းလကၡဏာ  ရုပ္ကလာပ္တို႔၏ အစြန္အ ဖ်ားကို ထင္စြာျပျခင္းကိစၥ  အပိုင္းအျခားအေရးအသားလ်ွင္ ေရွးရွဳထင္ျခင္းပစၥဳပ႒ာန္  ပိုင္းျခားအပ္ေသာရုပ္လ်ွင္ နီးစြာေသာအေၾကာင္းရင္းပဒ႒ာန္ရွိ၏။ **ရူပပရိေစၧဒလကၡဏာ အာကာသဓာတု။ ရူပပရိယႏၲပကာသနရသာ။ ရူပမရိယာဒပစၥဳပ႒ာနာ။ ပရိစၧိႏၷရူပပဒ႒ာနာ။(အ႒သာလိနီအ႒ကထာ ၃၆၈) အနက္*အာကာသဓာတု-အာကာသဓာတ္သည္။ ရူပပရိေစၧဒလကၡဏာ- ရုပ္ကလာပ္တို႔ကိုမေရာမရွက္ရ ေအာင္ ပိုင္းျခားျခင္းလကၡဏာရွိ၏။ ရူပပရိယႏၲပကာသန ရသာ-ရုပ္ကလာပ္တို႔၏ အစြန္အဖ်ားကို ထင္စြာျပျခင္း ကိစၥရွိ၏။ ရူပမရိယာဒပစၥဳပ႒ာနာ- ရုပ္ကလာပ္တို႔၏အပိုင္း အျခားအေရးအသားလ်ွင္ေရွးရွဳထင္ျခင္းရွိ၏။ ပရိစၧိႏၷရူပပဒ႒ာနာ-ပိုင္းျခားအပ္ေသာရုပ္ကလာပ္လ်ွင္ နီးစြာေသာအေၾကာင္းရင္းရွိ၏။

ဝါေယာဓာတ္သည္ ေထာက္ကန္ေဖါင္းပြလွဳပ္ရွားျခင္းလကၡဏာ  ေရြ႕ရွားျမြက္ဆိုျခင္းကိစၥ  ေရွးရွဳေဆာင္ျခင္းလ်ွင္ေရွးရွဳထင္ ျခင္းပစၥဳပ႒ာန္  ၾကြင္းေသာဓာတ္၃ပါးလ်ွင္နီးစြာေသာအေၾကာင္းရင္း ပဒ႒ာန္ရွိ၏။ *ဝါေယာဓာတု ဝိတၳမၻိတလကၡဏာ။ သမုဒီရဏရသာ။ အဘိနီဟာရပစၥဳပ႒ာနာ။ ေသသတၱယပဒ႒ာနာ။(အ႒သာလိနီအ႒ကထာ ၃၆၈) အနက္*ဝါေယာဓာတု-ဝါေယာဓာတ္သည္။ ဝိတၳမၻိတလကၡဏာ-ေထာက္ကန္ေဖါင္းပြလွဳပ္ရွားျခင္း လကၡဏာရွိ၏။ သမုဒီရဏရသာ-ေရြ႕ရွားျမြက္ဆုိျခင္းကိစၥ ရွိ၏။ အဘိနီဟာရပစၥဳပ႒ာနာ-ေရွးရွဳေဆာင္ျခင္းလ်ွင္ ေရွးရွဳထင္ျခင္းရွိ၏။ ေသသတၱယပဒ႒ာနာ-ၾကြင္းေသာ ဓာတ္သုံးပါးလ်ွင္နီးစြာေသာအေၾကာင္းရင္းရွိ၏။

ေတေဇာဓာတ္သည္ ပူေလာင္ျခင္းလကၡဏာ  ရင္႔က်က္ျခင္းကိစၥ  ႏူးညံ႔ျခင္းကိုျဖစ္ေစျခင္းလ်ွင္ ေရွးရွဳထင္ျခင္းပစၥဳပ႒ာန္  ၾကြင္းေသာဓာတ္၃ပါးလ်ွင္ နီးစြာေသာအေၾကာင္းရင္းပဒ႒ာန္ရွိ၏။ **ေတေဇာဓာတု ဥဏွတၱလကၡဏာ။ ပရိပါစနရသာ။ မဒၵဝါႏုပၸါဒနပစၥဳပ႒ာနာ။ေသသတၱယပဒ႒ာနာ။ (အ႒သာလိနီ အ႒ကထာ ၃၆၈) အနက္*ေတေဇာဓာတု-ေတေဇာဓာတ္သည္။ဥဏွတၱလကၡဏာ-ပူေလာင္ျခင္းလကၡဏာရွိ၏။ ပရိပါစနရသာ-ရင္႔က်က္ျခင္းေက်ျခင္းကိစၥရွိ၏။ မဒၵဝါနုပၸါဒနပစၥဳပ႒ာနာ-ႏူးညံ႔ျခင္းကိုျဖစ္ေစျခင္းလ်ွင္ေရွးရွဳ ထင္ျခင္းရွိ၏။ ေသသတၱယပဒ႒ာနာ- ၾကြင္းေသာဓာတ္၃ပါး လ်ွင္နီးစြာေသာအေၾကာင္းရင္းရွိ၏။

အာေပါဓာတ္သည္ ယုိစီးျခင္းလကၡဏာ တစ္နည္း ဖြဲ႔စည္းျခင္းလကၡဏာ  ပြားစီးျခင္းကိစၥ  ေပါင္းစုျခင္းလ်ွင္ေရွးရွဳထင္ျခင္း ပစၨဳပ႒ာန္  ၾကြင္းေသာ ဓာတ္၃ပါးလ်ွင္ နီးစြာေသာအေၾကာင္းရင္း ပဒ႒ာန္ရွိ၏။ **အာေပါဓာတု ပဂၣရဏလကၡဏာ။ ျဗဴဟနရသာ။ သဂၤဟပစၥဳပ႒ာနာ။ ေသသတၱယပဒ႒ာနာ။ (အ႒သာလိနီ အ႒ကထာ ၃၆၈) အနက္*အာေပါဓာတု-အာေပါဓာတ္သည္။ ပဂၣရဏလကၡဏာ-ယိုစီးျခင္းလကၡဏာရွိ၏။ ျဗဴဟနရသာ-ပြားစီးျခင္းကိစၥရွိ၏။ သဂၤဟပစၥဳပ႒ာနာ-ေပါင္းစု၍ ယူျခင္းလ်ွင္ ေရွးရွဳထင္ျခင္းရွိ၏။ ေသသတၱယပဒ႒ာနာ-ၾကြင္း ေသာဓာတ္၃ပါးလ်ွင္ နီးစြာေသာအေၾကာင္းရင္းရွိ၏။ အာေပါဓာတ္သည္ ယိုစီးျခင္းပဂၣရဏ သေဘာသာရွိသည္ မဟုတ္ေသး ဖြဲ႔စည္းျခင္း အာဗႏၶန သေဘာလည္းရွိေသး၏။ ထိုအာဗႏၶနသေဘာကို ရည္၍ သေမၼာ အ႒ကထာ၌ အာေပါဓာတူတိ အာဗႏၶနဓာတု ဟုမိန္႔ေတာ္မူ၏။ အာေပါဓာတူတိ-အာေပါဓာတ္ဟူသည္ကား။ အာဗႏၶနဓာတု-ဖြဲ႔စည္းျခင္းသေဘာရွိေသာဓာတ္တည္း။

ပထဝီ အာေပါ ေတေဇာ ဝါေယာဟူေသာ ဓာတ္ၾကီးေလးပါး တို႔တြင္ ပထဝီဓာတ္သည္ ၾကမ္းတန္း ခက္မာ ေတာင္႔တင္း ျခင္းလကၡဏာ- မေရြ႕မရွားတည္တန္႔ျခင္းကိစၥ-  တစ္ပါးေသာဓာတ္တို႔အား မိမိႏွင္႔အတူ တေပါင္းတည္းျဖစ္ ရန္ ခံလင္႔ျခင္းအျခင္းအရာလ်ွင္ ေရွးရွဳထင္ျခင္းပစၥဳပ႒ာန္ ၾကြင္းေသာဓာတ္သုံးပါးလ်ွင္ နီးစြာေသာအေၾကာင္းရင္း ပဒ႒ာန္ရွိ၏။ **ကကၡဠတၱလကၡဏာ ပထဝီဓာတု ။ ပတိ႒ာနရသာ။ သမၸဋိစၧနပစၥဳပ႒ာနာ။ ေသသတၱယပဒ႒ာနာ။(အ႒သာလိနီ အ႒ကထာ ၃၆၈) **အနက္။ ပထဝီဓာတု-ပထဝီဓာတ္သည္။ ကကၡဠတၱလကၡဏာ-ၾကမ္းတန္းခက္မာေတာင္႔တင္းျခင္း လကၡဏာရွိ၏။ ပတိ႒ာနရသာ-မေရြ႕မရွားတည္တံ႔ျခင္း ကိစၥရွိ၏။ သမၸဋိစၧနပစၥဳပ႒ာနာ-တစ္ပါးေသာဓာတ္တို႔အား တေပါင္းတည္းျဖစ္ရန္ ခံလင္႔ေသာအျခင္းအရာလ်ွင္ေရွးရွဳ ထင္ျခင္းရွိ၏။ ေသသတၱယပဒ႒ာနာ- ၾကြင္းေသာဓာတ္၃ ပါးလ်ွင္နီးစြာေသာအေၾကာင္းရင္းရွိ၏။

ပထဝီစေသာ ဓာတ္ၾကီးေလးပါးတို႔သည္ မိမိတို႔၏ ကကၡဠ စေသာလကၡဏာအားျဖင္႔ ၾကီးက်ယ္ကုန္သည္ ျဖစ္၍ ထင္ရွားျဖစ္ေပါ္ကုန္ေသာေၾကာင္႔ သမုဒၵရာ စၾကဝဠာ ေတာေတာင္ေရေျမ ငါးၾကီး အသူရိန္နတ္ ျဗဟၼာၾကီးစေသာ သက္ရွိသက္မဲ႔ အေဆာက္အဦတို႔သည္ ၾကီးက်ယ္စြာ ထင္ရွားျဖစ္ေပါ္ကုန္၏။ ထိုအေဆာက္အဦတို႔၏ ၾကီးက်ယ္ မွဳ ထင္းရွားမွဳတို႔သည္ ပထဝီစေသာ ဓာတ္ၾကီးေလးပါးတို႔ ၏ ၾကီးက်ယ္ျခင္း ထင္ရွားျခင္းေၾကာင္႔ ျဖစ္ကုန္၏။ ထို႔ေၾကာင္႔ ထိုပထဝီစေသာ ဓာတ္ၾကီးေလးပါးတို႔သည္ မဟာဘုတ္မည္ကုန္၏။(ဝါ)မဟာဘုတ္ဟု ေခါ္ဆိုအပ္ကုန္ ၏။ *သလကၡဏေတာ သသမ႓႓ၻာရေတာ စ မဟႏၲာနိ ဟုတြာ ဘဝႏၲိ ပါတုဘဝႏၲီတိ မဟာဘူတာနိ။(ပရမတၳဒီပနီ) အနက္*သလကၡဏေတာ စ=မိမိတို႔၏ သေဘာလကၡဏာ အားျဖင္႔၎။ သသမၻာရေတာ စ=မိမိတို႔၏ အေဆာက္အဦ အားျဖင္႔၎။ မဟႏၲာနိ-ၾကီက်ယ္ကုန္သည္။ ဟုတြာ-ျဖစ္၍။ ဘဝႏၲိ ပါတုဘဝႏၲိ-ထင္ရွားျဖစ္ေပါ္တတ္ကုန္၏။ ဣတိတသၼာ-ထို႔ေၾကာင္႔။မဟာဘူတာနိ-မဟာဘုတ္တို႔ မည္၏။

ယေတာ စ အရိယသစၥာနိ။သမၼပၸညာယ ပႆတိ။ ဒုကၡံ ဒုကၡသမုပၸါဒံ။ဒုကၡႆ စ အတိကၠမံ။ အရိယဥၥ႒ဂႋကံ မဂၢံ။ဒုကၡဴပသမဂါမိနံ။ သ သတၱကၡတၱဳံပရမံ။သႏၶာဝိတြာန ပုဂၢေလာ။ ဒုကၡႆႏၲကေရာ ေဟာတိ။သဗၺသံေယာဇနကၡယာ။ ယေတာ-အၾကင္အခါ၌။ဒုကၡံ-ဒုကၡသစၥာကို၎။ဒုကၡသမုပၸါဒံ-ဒုကၡျဖစ္ေၾကာင္း သမုဒယသစၥာကို၎။ဒုကၡႆ-ဒုကၡကို။အတိကၠမံ စ-လြန္ေျမာက္ေၾကာင္း နိေရာဓသစၥာကို၎။ဒုကၡဴပသမဂါမိနံ-ဒုကၡျငိမ္းရာသို႔ေရာက္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ။အရိယံ-သိသင္႔ သိထိုက္ေသာ။အ႒ဂႋကံ-အဂၤါရွစ္ပါးရွိေသာ။မဂၢဥၥ-မဂၢသစၥာ ကို၎။အရိယသစၥာနိ-သိသင္႔သိထိုက္ေသာအမွန္တရားတို႔ကို။သမၼပၸညာယ- မွန္ကန္ေသာဝိပႆနာပညာ မဂ္ပညာျဖင္႔။ပႆတိ-သိျမင္ ၏။ (တေတာ-ထိုအခါ၌။)သ-ေသာ-ပုဂၢေလာ-ထိုပုဂၢဳိလ္သည္။ သတၱကၡတၱဳံပရမံ-အလြန္ဆုံးခုနစ္ၾကိမ္။သႏၶာဝိတြာန-ဘဝစ သည္တို႔၌ ထပ္တလဲလဲ ေျပးသြား၍။သဗၺသံေယာဇနကၡယာ-အလုံးစုံေသာသံေယာဇဉ္တို႔၏ကုန္ရာ အရဟတၱဖိုလ္ျဖင္႔။ ဒုကၡႆ-ဒုကၡ၏။အႏၲကေရာ-အဆုံးကိုျပဳသည္။ေဟာတိ-ျဖစ္၏ ဒုကၡသစၥာဟူသည္ ေလာကီစိတ္၈၁ပါး ေလာဘၾကဉ္ေစတသိက္ ၅၁ပါး ရုပ္၂၈ပါးတည္း။ သမုဒယသစၥာဟူသည္ ေလာဘေစတသိက္ တည္း။မဂၢသစၥာဟူသည္ မဂ္စိတ္၄ခု၌ရိေသာ သမၼာဒိ႒ိ  သမၼာသကၤပၸ သမၼာဝါစာ သမၼာကမၼႏၲ သမၼာအာဇီဝ သမၼာဝါယမ သမၼာသတိ ...

အပၸမာဒံ ပသံသႏၲိ။ပုညကိရိယာသု ပ႑ိတာ။ အပၸမေတၱာ ဥေဘာ အေတၳ။အဓိဂဏွာတိ ပ႑ိေတာ။ ဒိေ႒ ဓေမၼ စ ေယာ အေတၳာ။ေယာ စေတၳာ သမၸရာယိေကာ။ အတၳာဘိသမယာ ဓီေရာ။``ပ႑ိေတာ´´တိ ပဝုစၥတိ။ အနက္။ပုညကိရိယာသု-ေကာင္းမွဳကိုျပဳျခင္းတို႔၌။အပၸမာဒံ- မေမ႔မေလ်ာ႔ျခင္းကို။ပ႑ိတာ-ပညာရွိတို႔သည္။ပသံသႏၲိ-ခ်ီးမြမ္းၾကကုန္၏။အပၸမေတၱာ-မေမ႔မေလ်ာ႔ေသာ။ပ႑ိေတာ-ပညာရွိသည္။ဒိေ႒ ဓေမၼ-မ်က္ဝါးထင္ထင္ ေတြ႔ျမင္အပ္ေသာ ပစၥဳပၸန္ဘဝ၌။ေယာ အေတၳာ စ-အၾကင္ အက်ိဳးစီးပြားသည္၎။သမၸရာယိေကာ-တမလြန္၌ျဖစ္ေသာ။ေယာ အေတၳာ စ-အၾကင္အက်ိဳးစီးပြား သည္၎။အတၳိ-ရွိ၏။ဥေဘာ-ႏွစ္မ်ိဳးကုန္ေသာ။ေတ အေတၳ-ထိုအက်ိဳးစီးပြားတို႔ကို။အဓိဂၢဏွာတိ-လြန္လြန္ကဲကဲ ယူနိုင္၏။အတၳာဘိသမယာ-ႏွစ္မ်ိဳးေသာ အက်ိဳးစီးပြားကို ရျခင္းေၾကာင္႔။ဓီေရာ-လုံးလႏွင္႔ျပည္႔စုံေသာ သူကို။``ပ႑ိေတာ´´တိ-ပညာရွိဟူ၍။ ပဝုစၥတိ-ဆုိအပ္၏။ ပမဇၨနံ ပမာေဒါ။ ပပုဗၺ+မဒဓာတ္+ဏပစၥည္း။ န ပမာေဒါ အပၸမာေဒါ။ ပုနာတီတိ ပုညံ။ပုဓာတ္+ဏ်ပစၥည္း။ ကရဏံ ကိရိယာ။ကရဓာတ္+ရိရိယပစၥည္း။ပုညႆ ကိရိယာ  ပုညကိရိယာ။ပ႑ာ သဉၨာတာ အႆာတိ ပ႑ိေတာ။ပမဇၨတီတိ ပမေတၱာ။ပပုဗၺ+မဒဓာတ္+တပစၥည္း။ န ပမေတၱာ အပၸမေတၱာ။အရႏၲိ ပဝတၱႏၲိ အေနနာတိ အေတၳာ။ပႆိတေဗၺာတိ ဒိေ႒ာ။ဒိသဓာတ္+တပစ...

ကလ်ာဏမိေတၱာ ေယာ ဘိကၡဳ။သပၸတိေႆာ သဂါရေဝါ။ ကရံ မိတၱာနံ ဝစနံ။သမၸဇာေနာ ပတိႆေတာ။ ပါပုေဏ အႏုပုေဗၺန။သဗၺသံေယာဇနကၡယံံ။ အနက္။ကလ်ာဏမိေတၱာ-ေကာင္းေသာမိတ္ေဆြရွိေသာ။ ေယာ ဘိကၡဳ-အၾကင္ရဟန္းသည္။သပၸတိေႆာ-အဆုံးအမကို နားေထာင္ျခင္းရွိ၏။သဂါရေဝါ-ရိုေသျခင္းရွိ၏။မိတၱာနံ-မိတ္ေဆြတို႔၏။ဝစနံ-စကားကို။ကရံ-လိုက္နာ၏။သမၸဇာေနာ-ေကာင္းစြာအျပားအားျဖင္႕သိ ၏။ပတိႆေတာ-သတိႏွင္႔ျပည္႔စုံ၏(ေသာ ဘိကၡဳ-ထိုရဟန္းသည္။)အႏုပုေဗၺန-အစဥ္အားျဖင္႔။သဗၺသံေယာ ဇနကၡယံ-အလုံးစုံေသာ သံေယာဇဥ္၏ကုန္ျခင္းသို႔။ပါပုေဏ-ေရာက္ရာ၏။ မိတ္ေဆြေကာင္းဟူသည္  ဤေနရာ၌ အၾကားအျမင္ဗဟုသုတ ရွိေသာ အရိယာသာဝကတည္း။

ေယာနိေသာ မနသိကာေရာ။ဓေမၼာ ေသခႆ ဘိကၡဳေနာ။ နတၳေညာ ဧဝံ ဗဟုကာေရာ။ဥတၱမတၳႆ ပတၱိယာ။ ေယာနိေသာ ပဒဟံ ဘိကၡဳ။ခယံ ဒုကၡႆ ပါပုေဏ။ အနက္။ေယာနိေသာ-သင္႔ေသာ အေၾကာင္းအားျဖင္႔။ မနသိကာေရာ-ႏွလုံးသြင္းျခင္းဟူေသာ။ဓေမၼာ-တရားသည္။ေသခႆ-က်င္႔ဆဲျဖစ္ေသာ။ဘိကၡဳေနာ-ရ ဟန္းအား။ဥတၱမတၳႆ-ျမတ္ေသာအက်ိဳးဟူေသာ အရ ဟတၱဖိုလ္ကို။ပတၱိယာ-ရျခင္းငွာ။ဗဟုကာေရာ-ေက်းဇူးမ်ား ၏။ဧဝံ-ဤေယာနိေသာမနသိကာရေလာက္။ဗဟုကာေရာ-ေက်းဇူးမ်ားေသာ။အေညာ-အျခားတရားသည္။နတၳိ-မရွိ။ ဘိကၡဳ-ရဟန္းသည္။ေယာနိေသာ-သင္႔ေသာအေၾကာင္း အားျဖင္႔။ပဒဟံ-အားထုတ္သည္ရွိေသာ္။ဒုကၡႆ-ဝဋ္ဒုကၡ ၏။ခယံ-ကုန္ဆုံးျခင္းဟူေသာနိဗၺာန္သို႔။ပါပုေဏ-ေရာက္နိဳင္ရာ၏။ သင္႔ေသာအေၾကာင္းအားျဖင္႔ ႏွလုံးသြင္းျခင္းဟူသည္ အနိစၥျဖစ္ေသာ ခႏၶာ၅ပါး၌ အနိစၥဟုႏွလုံးျခင္း ဒုကၡျဖစ္ေသာ  ခႏၶာ၅ပါး၌ ဒုကၡဟုႏွလုံးသြင္းျခင္း အနတၱျဖစ္ေသာ ခႏၶာ၅ပါး ၌ အနတၱဟုႏွလုံးသြင္းျခင္း  အသုဘျဖစ္ေသာခႏၶာ၅ပါး၌ အသုဘဟုႏွလုံးသြင္းျခင္းပင္တည္း။

တဏွာဒုတိေယာတိ တဏွာသဟာေယာ။ တဏွာ ဟိ နိရုဒကကႏၲာေရ မရီစိကာယ ဥဒကသညာ  ဝိယ ပိပါသာဘိဘူတံ အပၸဋိကာရဒုကၡာဘိဘူတမၸိ သတၱံ အႆာဒသႏၵႆနဝေသန သဟာယကိစၥံ ကေရာႏၲီ ဘဝါဒီသု အနိဗၺိႏၵံ ကတြာ ပရိဗ႓မာေပတိ တသၼာ တဏွာ ပုရိသႆ ``ဒုတိယာ´´တိ ဝုတၱာ။ အနက္။တဏွာဒုတိေယာတိ-တဏွာဒုတိေယာဟူသည္ကား။တဏွာသဟာေယာ-တဏွာအေပါင္းအေဖါ္ရွိေသာ။ ဟိ-မွန္၏။(တစ္နည္း)ဟိ- ယသၼာ-အၾကင္ေၾကာင္႔။နိရုဒကကႏၲာေရ-ေရမရွိေသာခရီးခဲ၌။မရီစိကာယ-တံလ်ွပ္၌။ဥဒကသညာ-ေရဟူေသာအမွတ္သည္။ပိပါသာဘိဘူတံ-ေရငတ္ျခင္းသည္ႏွိပ္စက္အပ္ေသာ။သတၱံ-သတၱဝါကို။အႆာဒသႏၵႆနဝေသန-သာယာဖြယ္ကိုျပသည္၏အစြမ္းျဖင္႔။သဟာယကိစၥံ-အေဖါ္ကိစၥကို။ကေရာႏၲီ ဝိယ-ျပဳသကဲသိုိ႔။တဏွာ-တဏွာသည္။အပၸဋိကာရဒုကၡာဘိဘူတံ-ကုစားမရေသာ ဆင္းရဲသည္ ႏွိပ္စက္အပ္ေသာ ။သတၱမၸိ-သတၱဝါကိုလည္း။ အႆာဒသႏၵႆနဝေသန-သာယာဖြယ္ကိုျပသည္၏ အစြမ္းျဖင္႔။သဟာယကိစၥံ-အေဖါ္ကိစၥကို။ကေရာႏၲီ-ျပဳလ်ွက္။ဘဝါဒီသု-ဘဝစသည္တိုု႔၌။အနိဗၺိႏၵံ-မျငီးေငြ႔႕မွဳကို။ ကတြာ-ျပဳ၍။ပရိဗ႓မာေပတိ-က်င္လည္ေစ၏။တသၼာ-ထို႔ေၾကာင္႔။တဏွာ-တဏွာကို။ပုရိသႆ-သတၱဝါ၏။ ဒုတိယာတိ-အေဖါ္ဟူ၍။ဝုတၱာ-ေဟာေတာ္မူအပ္ျပီ။

တဏွာဒုတိေယာ ပုရိေသာ။ဒီဃမဒၶါန သံသရံ။ ဣတၳဘာဝညထာဘာဝံ။သံသာရံ နာတိဝတၱတိ။ ဧတမာဒီနဝံ ဉတြာ။တဏွံ ဒုကၡႆ သမ႓ဝံ။ ဝီတတေဏွာ အနာဒါေနာ။သေတာ ဘိကၡဳ ပရိဗၺေဇ။ အနက္။တဏွာဒုတိေယာ-တဏွာတည္းဟူေသာ အေဖါ္ ရွိေသာ။ပုရိေသာ-သတၱဝါသည္။ဒီဃမဒၶါနံ-ရွည္ျမင္႔စြာေသာ ကာလပတ္လုံး။သံသရံ-က်င္လည္ရသည္။ဟုတြာ-ျဖစ္၍။ ဣတၳဘာဝညထာဘာဝံ-ဤလူ႕အျဖစ္ အျခားသတၱဝါတိ႔၏ အျဖစ္ရွိေသာ။သံသာရံ-ခႏၶာ အာယတန ဓာတ္တို႔၏ မျပတ္ ျဖစ္ရာ သံသရာကို။နာတိဝတၱတိ-မလြန္ေျမာက္နိဳင္။ ဒုကၡႆ-အလုံးစုံေသာ ဝဋ္ဆင္းရဲ၏။သမ႓ဝံ-ျဖစ္ေၾကာင္း ျဖစ္ေသာ။ဧတံ တဏွံ-ဤတဏွာကို။အာဒီနဝံ-အျပစ္အေနျဖင္႔။ဉတြာ-သိ၍။ဘိကၡဳ-ရဟန္းသည္။ဝီတတေဏွာ-ကင္းေသာတဏွာရွိသည္။အနာဒါေနာ-စြဲလန္းမွဳ ဥပါဒါန္မရွိသည္။သေတာ-သတိရွိသည္။ဟုတြာ-ျဖစ္၍။ပရိဗၺေဇ-က်င္႔ရာ၏။

နာဟံ ဘိကၡေဝ အညံ ဧကနီဝရဏမၸိ သမႏုပႆာမိ။ ေယန နီဝရေဏန နိဝုတာ ပဇာ ဒီဃရတၱံ သႏၶာဝႏၲိ သံသရႏၲိ။ အနက္။ေယန နီဝရေဏန-အၾကင္နီဝရဏတရားသည္။ နိဝုတာ-ပိတ္ဆို႔အပ္ကုန္ေသာ။ပဇာ-သတၱဝါတို႔သည္။ဒီဃရတၱံ-ရွည္ျမင္႔စြာေသာ ကာလပတ္လုံး။သႏၶာဝႏၲိ-တ ေျပာင္းေျပာင္း တျပန္ျပန္ ေျပးသြားၾကရကုန္၏။သံသရႏၲိ- တေျပာင္းေျပာင္း တျပန္ျပန္ က်င္လည္ၾကရကုန္၏။ ဘိကၡေဝ-ရဟန္းတို႔။(တေတာ-ထိုနီဝရဏမွ။)အညံ-အျခား ေသာ။ဧကနီဝရဏမၸိ-တစ္ခုေသာနီဝရဏတရားကိုမ်ွ။ အဟံ-ငါဘုရားသည္။န သမႏုပႆာမိ-ျမင္ေတာ္မမူ။ ယထယိဒံ ဘိကၡေဝ အဝိဇၨာနီဝရဏံ။ အဝိဇၨာနီဝရေဏန ဟိ ဘိကၡေဝ နိဝုတာ ပဇာ ဒီဃရတၱံ  သႏၶာဝႏၲိ သံသရႏၲိ။ အနက္။ဘိကၡေဝ-ရဟန္းတို႔။ဣဒံ-ဤတစ္ခုေသာ နီဝရဏဟူသည္။ယထာ-အဘယ္နည္း။အဝိဇၨာနီဝရဏံ-အ ဝိဇၨာနီဝရဏတည္း။ဟိ-မွန္၏။ဘိကၡေဝ-ရဟန္းတို႔။အဝိဇၨာနီဝရေဏန-အဝိဇၨာနီဝရဏသည္။နိဝုတာ-ပိတ္ဆို႔အ ပ္ကုန္ေသာ။ပဇာ-သတၱဝါတို႔သည္။ဒီဃရတၱံ-ရွည္ျမင္႔စြာေသာကာလပတ္လုံး။သႏၶာဝႏၲိ-တေျပာင္းေျပာင္းတျပန္ျပန္ ေျပးသြားၾကရကုန္၏။သံသရႏၲိ-တေျပာင္းေျပာင္းတျပန္ျပန္ က်င္လည္ၾကရကုန္၏။ က ပရမတ္မ်က္စိျဖင္႔ ၾကည္႔လ်ွင္ ေယာက္်ားလည္း မရွိ။မိန္းမလည္း မရွိ။ေယာက်္ားရယ္ မိန္းမရယ္ဟု မရွိေသာ္လည္း ရုပ္နာမ္အေန ရုပ္...

သဗၺံ ဘိကၡေဝ အနဘိဇာနံ အပရိဇာနံ တတၳ စိတၱံ အဝိရာဇယံ အပၸဇဟံ အဘေဗၺာ ဒုကၡကၡယာယ။ ဘိကၡေဝ-ရဟန္းတို႔။သဗၺံ-အလုံးစုံေသာ ေတဘူမက ရုပ္နာမ္ဓမၼ သခၤါရကို။အနဘိဇာနံ-ထူးေသာဉာဏ္ျဖင္႔ မသိေသာ္။အပရိဇာနံ-ဉာတပရိညာ တီရဏပရိညာ ႏွစ္ မ်ိုဳးျဖင္႔ ပိုင္းျခား၍ မသိေသာ္။ တတၳ-ထိုပရိေညယ် ေတဘူ မက ရုပ္နာမ္ဓမၼ၌။စိတၱံ-မိမိ၏စိတ္ အစဥ္ကို။အဝိရာဇယံ- တတ္မက္ျခင္းမကင္းေစနိုင္ေသာ္။အပၸဇဟံ-ေတဘူမက၌ ပယ္ထိုက္ေသာ ကိေလသာဝဋ္ကို မပယ္ေသာ္။ဒုကၡကၡယာယ-ဆင္းရဲကုန္ခန္းျခင္းငွာ။အဘေဗၺာ-မထိုက္။ သဗၺဥၥ ေခါ ဘိကၡေဝ အဘိဇာနံ ပရိဇာနံ တတၴ စိတၱံ ဝိရာဇယံ ပဇဟံ ဘေဗၺာ ဒုကၡကၡယာယ။ အနက္။စ-ဗ်တိရိက္ကို ဆိုဦးအံ႔။ဘိကၡေဝ-ရဟန္းတို႔။ သဗၺံ-အလုံးစုံေသာ ပရိေညယ် ေတဘူမက ရုပ္နာမ္ဓမၼကို။ အဘိဇာနံ-ထူးေသာဉာဏ္ျဖင္႔သိေသာ္။ပရိဇာနံ-ဉာတပရိညာ တီရဏပရိညာ ႏွစ္ပါးျဖင္႔ ပိုင္းျခား၍သိေသာ္။ တတၳ-ထိုေတဘူမက ရုပ္နာမ္ဓမၼ၌။စိတၱံ-စိတ္အစဥ္သည္။ ဝိရာဇယံ-တတ္မက္ျခင္းကင္းေသာ္။ပဇဟံ-ထိုေတဘူမက ရုပ္နာမ္ဓမၼ၌ ပယ္ထိုက္ေသာ ကိေလသာဝဋ္ကို ပယ္နိဳင္ေသာ္။ ဒုကၡကၡယာယ-ဆင္းရဲကုန္ျခင္းငွာ။ဘေဗၺာ-ထိုက္၏။ ေယာ သဗၺံ သဗၺေတာ ဉတြာ။သဗၺေတၳသု န ရဇၨတိ။ သ ေဝ သဗၺပရိညာ ေသာ။သဗၺဒုကၡမုပစၥဂါ။ ...

မာနံ ဘိကၡေဝ ဧကဓမၼံ ပဇဟထ။အဟံ ေဝါ ပါဋိေဘာေဂါ အနာဂါမိတာယ။ အနက္။ဘိကၡေဝ-ရဟန္းတို႔။မာနံ-ေမာက္မာေထာင္လြွားျခင္းဟူေသာ။ဧကဓမၼံ-တစ္ခုေသာ သေဘာတရားကို။ပဇဟထ-ပယ္စြန္႔ၾကကုန္ေလာ႔။အဟံ- ငါဘုရားသည္။ေဝါ-သင္တို႔၏။အနာဂါမိတာယ-အနာဂါမ္ ျဖစ္ဖို႔ရာ။ပါဋိေဘာေဂါ-အာမခံ၏။ ေယန မာေနန မတၱာေသ။သတၱာ ဂစၧႏၲိ ဒုဂၢတႎ။ တံ မာနံ သမၼဒညာယ။ပဇဟႏၲိ ဝိပႆိေနာ။ ပဟာယ န ပုနာယႏၲိ။ဣမံ ေလာကံ ကုဒါစနံ။ အနက္။ေယန မာေနန-အၾကင္ေမာက္မာေထာင္လြွားမွဳ မာနျဖင္႔။မတၱာ-ဇာတိမာန္ ပုရိသမာန္ ပညာမာန္စေသာအားျဖင္႔ မာန္တက္ၾကကုန္ေသာ။သတၱာ- သတၱဝါတို႔သည္။ဒုဂၢတႎ-ဆင္းရဲဒုကၡ၏ျဖစ္ရာ ငရဲ တိရစၧာန္ ျပိတၱာဘုံသို႔။ဂစၧႏၲိ-ပဋိသေႏၶအားျဖင္႔ လားၾကရကုန္၏။ ဝိပႆိေနာ-ဥပါဒါနကၡႏၶာကို အနိစၥစေသာ အထူးထူးေသာ အျခင္းအရာတို႔ျဖင္႔ ရွဳမွတ္ေသာ ေယာဂီပုဂၢိဳလ္တို႔သည္။ တံ မာနနံ-ထိုေမာက္မာေထာင္လြွားမွဳ မာနကို။သမၼာ-မွန္ စြာ။အညာယ-သိ၍။ပဇဟႏၲိ-ပယ္စြန္႔ကုန္၏။ပဟာယ-ပယ္ စြန္႔ျခင္းေၾကာင္႔။ဣမံ ေလာကံ-ဤကာမဘုံသို႔။ကုဒါစနံ-တစ္ခါတစ္ရံမ်ွ။ပုန-ေနာက္ထပ္။န အာယႏၲိ-မလာေရာက္ကုန္။

အၾကင္ အနာဂါမ္သည္ အဝိဟာ စေသာ သုဒၶါဝါသဘုံတို႔၌ ပဋိသေႏၶေန၏။ထိုအနာဂါမ္သည္ မိမိ ပဋိသေႏၶေနရာဘုံ၏ သက္တန္းတစ္ဝက္ကို မလြန္ပဲ ရဟႏၲာျဖစ္၍ ပရိနိဗၺာန္စံလ်ွင္ အႏၲရာပရိနိဗၺာယီ အနာဂါမ္တည္း။ အၾကင္အနာဂါမ္သည္ မိမိ ပဋိသေႏၶေနရာဘုံ၏ သက္တန္းထက္ဝက္ကို လြန္၍ ရဟႏၲာျဖစ္ကာ ပရိနိဗၺာန္စံ လ်ွင္ ဥပဟစၥပရိနိဗၺာယီ အနာဂါမ္တည္း။ လြန္လြန္ကဲကဲ လုံ႔လပေယာဂမစိုက္ရပဲ မျငိဳမျငင္ အနည္းငယ္ေသာ ဆင္းရဲျဖင္႔ ရဟႏၲာျဖစ္၍ ပရိနိဗၺာန္စံလ်ွင္ အသခၤါရပရိနိဗၺာယီ အနာဂါမ္တည္း။ လြန္လြန္ကဲကဲ လုံ႔လပေယာဂစိုက္၍ ျငိဳျငင္ဆင္းရဲစြာ ရဟႏၲာျဖစ္၍ ပရိနိဗၺာန္စံလ်ွင္ သသခၤါရပရိနိဗၺာယီ အနာဂါမ္တည္း။ အဝိဟာဘုံတို႔၌ ပဋိသေႏၶေနေသာအားျဖင္႔ ေရာက္လာၾက ေသာ အနာဂါမ္တို႔သည္ ရဟႏၲာအျဖစ္သို႔မေရာက္နိဳင္ပဲ ထိုေရာက္ရာဘုံ၏ သက္တန္းရွိသမ်ွ တည္ေနျပီး အကနိ႒ ဘုံသို႔ ပဋိသေႏၶတည္ေနေသာအားျဖင္႔ ေရာက္သြားလ်ွင္ ထိုအနာဂါမ္သည္ ဥဒၶံေသာတအကနိ႒ဂါမီ အနာဂါမ္တည္း။

သုဒၶါဝါသဘုံ၌ အသီးသီး ပဋိသေႏၶေနမွဳကို အေၾကာင္းျပဳ၍ အဝိဟာအနာဂါမ္ အတပၸါအနာဂါမ္ သုဒႆာအနာဂါမ္ သုဒႆီအနာဂါမ္ အကနိ႒အနာ ဂါမ္ဟု ၅မ်ိဳး။ ထိုတြင္ ေရွ႕၄မ်ိဳးတို႔၌ တစ္မ်ိဳးတစ္မ်ိဳးလ်ွင္ အႏၲရာပရိနိဗၺာယီ ဥပဟစၥပရိနိဗၺာယီ အသခၤါရပရိနိဗၺာယီ သသခၤါရပရိနိဗၺာယီ ဥဒၶံေသာတပရိနိဗၺာယီ ဟု၅မ်ိဳးရ၏။ ေနာက္ဆုံး အကနိ႒အနာဂါမ္၌ကား  ဥဒၶံေသာတအကနိ႒ အနာဂါမ္ မရွိေသာေၾကာင္႔ ၄မ်ိဳးသာ ရ၏။

မကၡံ ဘိကၡေဝ ဧကဓမၼံ ပဇဟထ။ အဟံ ေဝါ ပါဋိေဘာေဂါ အနာဂါမိတာယ။ အနက္။ဘိကၡေဝ-ရဟန္းတို႔။မကၡံ-သူ႔ေက်းဇူးကို ေခ်ဖ်က္တတ္ေသာ။ဧကဓမၼံ-တစ္ခုေသာသေဘာတရားကို။ပဇဟထ-ပယ္စြန္႔ၾကကုန္ေလာ႔။အဟံ-ငါဘုရားသည္။ေဝါ-သင္တို႔၏။ အနာဂါမိတာယ-အနာဂါမ္ျဖစ္ဖို႔ရာ။ပါဋိေဘာေဂါ-အာမခံ၏။ ေယန မေကၡန မကၡာေသ။သတၱာ ဂစၧႏၲိ ဒုဂၢတႎ။ တံ မကၡံ သမၼဒညာယ။ပဇဟႏၲိ ဝိပႆိေနာ။ ပဟာယ န ပုနာယႏၲိ။ဣမံ ေလာကံ ကုဒါစနံ။ အနက္။ေယန မေကၡန-အၾကင္သူ႔ေက်းဇူးကို ေခ်ဖ်က္တတ္ေသာ ေဒါမနႆသဟဂုတ္စိတၱဳပၸါဒ္ျဖင္႔။မကၡာ-သူ႔ေက်းဇူးကို ေခ်ဖ်က္ကုန္ေသာ။သတၱာ-သတၱဝါတို႔သည္။ဒုဂၢတႎ-ဆင္းရဲဒုကၡျဖစ္ရာ ငရဲ တိရစၧာန္ ျပိတၱာ ဘုံသိုိ႔။ဂစၧႏၲိ-ပဋိသေႏၶ ေနေသာအားျဖင္႔ လားၾကရကုန္၏။ဝိပႆိေနာ-ဥပါဒါနကၡႏၶာကို အနိစၥစေသာ အထူးထူးေသာ အျခင္းအရာတို႔ျဖင္႔ ရွဳျမင္ေသာ ေယာဂီပုဂၢဳိလ္တို႔သည္။တံ မကၡံ-ထိုမကၡကို။ သမၼာ-အမွန္အကန္။အညာယ-သိ၍။ပဇဟႏၲိ-ပယ္စြန္႔ကုန္၏။ပဟာယ-ပယ္စြန္႔ျခင္းေၾကာင္႔။ဣမံ ေလာကံ-ဤကာမဘုံသို႔။ကုဒါစနံ-တစ္ခါတစ္ရံမ်ွ။ပုန-ေနာက္ထပ္။န အာယႏၲိ-မလာကုန္။

ေမာဟံ ဘိကၡေဝ ဧကဓမၼံ ပဇဟထ။ အဟံ ေဝါ ပါဋိေဘာေဂါ အနာဂါမိတာယ။ အနက္။ဘိကၡေဝ-ရဟန္းတို႔။ေမာဟံ-အာ ရုံ၏ သဘာဝ အမွန္ကို မသိေတြေဝေသာ။ ဧကဓမၼံ-တစ္ခုေသာသေဘာတရားကို။ပဇဟထ-ပယ္ စြန္႔ၾကကုန္ေလာ႔။အဟံ-ငါဘုရားသည္။ေဝါ-သင္တို႔၏။ အနာဂါမိတာယ-အနာဂါမ္ျဖစ္ဖို႔ရာ။ပါဋိေဘာေဂါ-အာမခံ၏။ ေယန ေမာေဟန မူဠွာေသ။သတၱာ ဂစၧႏၲိ ဒုဂၢတႎ။ တံ ေမာဟံ သမၼဒညာယ။ပဇဟႏၲိ ဝိပႆိေနာ။ ပဟာယ န ပုနာယႏၲိ။ဣမံ ေလာကံ ကုဒါစနံ။ အနက္။ေယန ေမာေဟန-အၾကင္ေမာဟျဖင့္။မူဠွာ-အာရုံ၏ သေဘာအမွန္ကို မသိေတြေဝကုန္ေသာ။သတၱာ-သတၱဝါတို႔သည္။ဒုဂၢတႎ-ဒုကၡျဖစ္ရာ ငရဲ တိရစၧာန္ ျပိတၱာ ဘုံသို႔။ဂစၧႏၲိ-လားၾကရကုန္၏။ ဝိပႆိေနာ-ဥပါဒါနကၡႏၶာကို အနိစၥစေသာ အထူးထူးေသာ အျခင္းအရာတို႔ျဖင္႔ ရွဳျမင္ေသာသူတို႔သည္။တံ ေမာဟံ-ထိုေမာဟကို။သမၼာ-အမွန္အတိုင္း။အညာယ-သိ၍။ပဇဟႏၲိ-ပယ္စြန္႔ကုန္၏။ဣမံ ေလာကံ-ဤကာမဘုံသို႔။ပုန-ေနာက္ထပ္။ကုဒါစနံ-တစ္ခါတစ္ရံမ်ွ။န အာယႏၲိ-မလာရကုန္။

ေဒါသံ ဘိကၡေဝ ဧကဓမၼံ ပဇဟထ။ အဟံ ေဝါ ပါဋိေဘာေဂါ အနာဂါမိတာယ။ အနက္။ဘိကၡေဝ-ရဟန္းတို႔။ေဒါသံ-ေဒါသဟူေသာ။ ဧကဓမၼံ-တစ္ခုေသာသေဘာတရားကို။ပဇဟထ-ပယ္ စြန္႔ၾကကုန္ေလာ႔။ အဟံ-ငါဘုရားသည္။ေဝါ-သင္တို႔၏။ အနာဂါမိတာယ-အနာဂါမ္ျဖစ္ဖို႔ရာ။ပါဋိေဘာေဂါ-အာမခံ ၏။ ေယန ေဒါေသန ဒု႒ာေသ။သတၱာ ဂစၧႏၲိ ဒုဂၢတႎ။ တံ ေဒါသံ သမၼဒညာယ။ပဇဟႏၲိ ဝိပႆိေနာ။ ပဟာယ န ပုနာယႏၲိ။ဣမံ ေလာကံ ကုဒါစနံ။ အနက္။ေယန ေဒါေသန-အၾကင္ေဒါသသည္။ဒု႒ာ-ဖ်က္ ဆီးအပ္ကုန္ေသာ။သတၱာ-သတၱဝါတို႔သည္။ဒုဂၢတႎ-ငရဲ တိရစၧာန္ ျပိတၱာ ဒုဂၢတိဘဝသို႔။ဂစၧႏၲိ-လားၾကရကုန္၏။ ဝိပႆိေနာ-ရုပ္နာမ္ ဥပါဒါနကၡႏၶာကို အနိစၥ စသည္ျဖင္႔ ရွဳမွတ္ေသာ ေယာဂီတို႔သည္။တံ ေဒါသံ-ထိုေဒါသကို။ သမၼာ-အမွန္။အညာယ-သိ၍။ပဇဟႏၲိ-ပယ္စြန္႔ကုန္၏။ပုန-ေနာက္ထပ္။ကုဒါစနံ-တစ္ခါတစ္ရံမ်ွ။ဣမံ ေလာကံ-ဤကာမဘုံသို႔။န အာယႏၲိ-မလာေတာ႔ကုန္။

ဘူတရုပ္ ဥပါဒါရုပ္စေသာ ရုပ္တရားႏွင္႔ ဖႆ စေသာ နာမ္တရားတို႔ကို လကၡဏ ရသ စေသာအားျဖင္႔၎ ထိုရုပ္နာမ္တို႔၏ ျဖစ္ေၾကာင္း အဝိဇၨာ သခၤါရ စေသာ ပစၥယ အားျဖင္႔၎ ကြဲကြဲျပားျပားသိျခင္းသည္ ဉာတ ပရိညာတည္း။ ဤသို႔ ဉာတပရိညာျဖင္႔ သိျပီး၍ ထိုရုပ္နာမ္တရး တို႔ကို အနိစၥေတာ ဒုကၡေတာ ပရေတာ စေသာ ၄၂ပါးေသာ အျခင္းအရာျဖင္႔ ဆုံးျဖတ္နိဳင္ျခင္း သည္ တီရဏပရိညာတည္း။ ထိုသို႔ ဆုံးျဖတ္ျပီးေနာက္ ထိုရုပ္နာမ္တရားတို႔၌ တြယ္တာကပ္ျငိေသာ ဆႏၵရာဂကို အရဟတၱမဂ္ျဖင္႔ ပယ္ျခင္းသည္ ပဟာနပရိညာတည္း။

ထတၳ ကတမာ ဉာတပရိညာ? သဗၺံ ေတဘူမကံ နာမရူပံ -``ဣဒံ ရူပံ 'ဧတၱကံ ရူပံ' န ဣေတာ ဘိေယ်ာ။ ဣဒံ နာမံ' ဧတၱကံ နာမံ' န ဣေတာ ဘိေယ်ာ´´တိ ဘူတပၸသာဒါဒိပၸ ေဘဒံ ရူပံ' ဖႆာဒိပၸေဘဒံ နာမဥၥ' လကၡဏရသပစၥဳပ႒ာ နပဒ႒ာနေတာ ဝဝတၳေပတိ။ တႆ အဝိဇၨာဒိကဥၥ ပစၥယံ ပရိဂၢဏွာတိ။ အယံ ဉာတပရိညာ။ အနက္။တတၳ-ထိုသုံးပါးေသာပရိညာတို႔တြင္။ ကတမာ- အဘယ္သည္။ ဉာတပရိညာ-ဉာတပရိညာနည္း။ သဗၺံ-အ လုံးစုံေသာ။ေတဘူမကံ-ဘုံသုံးပါး၌ျဖစ္ေသာ။နာမရူပံ-နာမ္ ရုပ္ကို။ ဣဒံ-ဤသည္ကား။ ရူပံ-ရုပ္တည္း။ ရူပံ-ရုပ္သည္။ ဧတၱကံ-ဤမ်ွအတိုင္းအရွည္ရွိ၏။ ဣေတာ-ဤထက္။ ဘိေယ်ာ-အလြန္။ န-မရွိ။ ဣဒံ-ဤသည္ကား။ နာမံ-နာမ္တည္း။ နာမံ-နာမ္သည္။ဧတၱကံ-ဤမ်ွအတိုင္းအရွည္ ရွိ၏။ ဣေတာ-ဤထက္။ဘိေယ်ာ-အလြန္။န-မရွိ။ဣတိ- ဤသို႔။ဘူတပၸသာဒါဒိပၸေဘဒံ-ဘူတရုပ္ပသာဒရုပ္စသည္အျပားရွိေသာ။ရူပဥၥ-ရုပ္ကို၎။ ဖႆာဒိပၸေဘဒံ-ဖႆစသည္အျပားရွိေသာ။နာမဥၥ-နာမ္ကို ၎။ လကၡဏရသပစၥဳပ႒ာနပဒ႒ာနေတာ- လကၡဏာ ရသ ပစၥဳပ႒ာန္ ပဒ႒ာန္အားျဖင္႔။ ဝဝတၳေပတိ-ပိုင္းျခားသတ္မွတ္၏။တႆ-ထိုရုပ္နာမ္၏။အဝိဇၨာဒိကံ-အဝိဇၨာအစရွိေသာ။ ပစၥယဥၥ-အေၾကာင္းကိုလည္း။ ပရိဂၢဏွာတိ-သိမ္းယူ၏။အယံ-ဤသည္ကား။ ဉာတပရိညာ-ဉာတပရိညာတည္း၏။ ကတမာ တီရဏပရိညာ? ဧဝံ ဉာတံ ကတြာ တံ သဗၺ...

ေလာဘံ ဘိကၡေဝ ဧကဓမၼံ ပဇဟထ။ အဟံ ေဝါ ပါဋိေဘာေဂါ အနာဂါမိတာယ။ အနက္။ဘိကၡေဝ-ရဟန္းတို႔။ ေလာဘံ-လုိခ်င္မက္ေမာ ေသာ။ဧကဓမၼံ-တစ္ခုေသာသေဘာတရားကို။ ပဇဟထ- ပယ္စြန္႔ၾကကုန္ေလာ႔။ အဟံ-ငါဘုရားသည္။ ေဝါ-သင္တို႔ ၏။အနာဂါမိတာယ- အနာဂါမ္ျဖစ္ဖို႔ရာ။ပါဋိေဘာေဂါ-အာမ ခံ၏။ ေယန ေလာေဘန လုဒၶါေသ။ သတၱာ ဂစၧႏၲိ ဒုဂၢတႎ။ တံ ေလာဘံ သမၼဒညာယ။ပဇဟႏၲိ ဝိပႆိေနာ။ ပဟာယ န ပုနာယႏၲိ။ဣမံ ေလာကံ ကုဒါစနံ။ အနက္။ ေယန ေလာေဘန-အၾကင္ေလာဘျဖင္႔။ လုဒၶါ-လိုခ်င္မက္ေမာကုန္ေသာ။(ေသကားနိပါတ္) သတၱာ-သတၱဝါတို႔သည္။ဒုဂၢတႎ-မေကာင္းသူတို႔၏လားရာ ငရဲ တိရစၧာန္ ျပိတၱာ အသူရကာယ္ အပါယ္ေလးဘုံသို႔။ဂစၧ ႏၲိ-ေရာက္ၾကရကုန္၏။ ဝိပႆိေနာ-ခႏၶာကိုအနိစၥစသည္ျဖင္႔ရွဳျမင္ေသာသူတို႔သည္။ တံ ေလာဘံ-ထိုေလာဘကို။ သမၼဒညာယ-အမွန္အတိုင္းသိ၍။ပဇဟႏၲိ-ပယ္စြန္႔ကုန္၏။ပဟာယ-ပယ္စြန္႔၍။ဣမံ ေလာကံ-ဤေလာကသို႔။ ကုဒါစနံ-တစ္ခါတစ္ရံမ်ွ။ပုန-ေနာက္ထပ္။ န အာယႏၲိ-မလာေတာ႔ကုန္။

ေစတီပုံေလးကို ရွမ္းဦးပဥၥင္းတည္ေပး၏။

စိေတၱန နီယတိ ေလာေကာ။ စိေတၱန ပရိကႆတိ။ စိတၱႆ ဧကဓမၼႆ။ သေဗၺဝ ဝသမႏြဂူ။ ေလာေကာ-သတၱေလာကကို။ စိေတၱန-စိတ္သည္။ နီယတိ-ထိုထိုဘဝသုိ႔ေရာက္ေအာင္ ပို႔ေဆာင္အပ္၏။ ေလာေကာ-သတၱေလာကကို။စိေတၱန-စိတ္သည္။ ပရိကႆတိ-ထိုထိုဘဝသို႔ဆြဲငင္အပ္၏။ သေဗၺဝ-အလုးံစုံ ေသာ သတၱဝါတို႔သည္ပင္။စိတၱႆ-စိတ္ဟူေသာ။ ဧကဓမၼႆ-တစ္ခုေသာတရား၏ဝသံ-အလိုသို႔။အႏြဂူ-အစဥ္တစိုက္လိုက္ၾကရကုန္၏။

ဤေစတီပုံကို ရွမ္းဦးပဥၥင္းတည္ေပး၏

ဘုရားဆင္းတုမ်ား