သဒ္ဒနီတိဓာတ်၄၉

 {သဒ္ဒနီတိဓာတ်}

၄၉၁။ထူလ(စု)ပရိဗြူဟနေ။

ထူလေတိ၊ထူလယတိ၊

ထူလော ပုရိသော၊ ထူလာ

ဇဝေန ဟာယန္တိ၊

*ထူလ-ထူလဓာတ်သည်၊(စု)

ပရိဗြူဟနေ-တိုးပွားခြင်း၌၊

ထူလေတိ-ထူလယတိ-ဝ၏။

ထူလော-ဆူဖြိုးသော၊ပုရိသော

-ယောက်ျား၊

ထူလာ-ဝသောမြင်းတို့သည်၊

ဇဝေန-ခြေ၏လျင်မြန်ခြင်းမှ၊

ဟာယန္တိ-ယုတ်ကုန်၏၊

၄၉၂။ထေ (ဘူ)သဒ္ဒသင်္ဃာတေ

သု။ ထီယတိ၊ပတိတ္ထီယတိ၊ထီ၊

ထာယတိ၊

*ထေ-ထေဓာတ်သည်၊(ဘူ)

သဒ္ဒသင်္ဃာတေသု-အသံပြုခြင်း

ပေါင်းစုခြင်းတို့၌။

ထီယတိ-အသံပြု၏၊ပေါင်းစု၏၊ (ထေတည် တိဝိဘတ်သ

က်၊အပစ္စည်းသက်၊ထေ၏ဧကို

ဤယ်ပြု၊)

ပတိတ္ထီယတိ-ပြင်းစွာအမျက်

ထွက်၏၊

ထီ-မိန်းမ၊

(ထေ+အ+ဤ=ထီ)

ထီယတိ သင်္ဃာတံ ဂစ္ဆတိ ဂဗ္ဘော

ဧတိဿာတိ ထီ၊

ထာယတိ-အသံပြု၏၊ပေါင်းစု

၏၊

၄၉၃။ထေန (စု)စောရိယေ၊

ထေနေတိ၊ထေနယတိ၊

ထေနော၊ထေနေတွာ။

*ထေန-ထေနဓာတ်သည်၊(စု)

စောရိယေ-ခိုးသူ၏အဖြစ်၌၊

ထေနေတိ-ထေနယတိ-ခိုး၏၊

ထေနော-ခိုးသူ၊

(ထေန+အ=ထေန)

ထေနေတွာ-ခိုး၍၊

(ထေန+ဏေ+တွာ=ထေနေ

တွာ)

၄၉၄။ထောမ(စု) သိလာဃာ

ယံ။ ထောမေတိ၊ထောမယတိ၊

ထောမနာ၊ထောမိတော၊

*ထောမ-ထောမဓာတ်သည်၊

(စု)သိလာဃာယံ-ချီးမွမ်းခြင်း

၌။ ထောမေတိ-ထောမယတိ-

ချီးမွမ်း၏။ ထောမနာ-ချီးမွမ်း

ခြင်း၊ထောမိတော-ချီးမွမ်းအပ်

သော။

၄၉၅။ဒံသ(ဘူစု)ဒံသနေ။

ဒံသတိ၊ဒံသေတိ၊ဒံသယတိ၊

ဝိဒံသတိ၊ ဝိဒံသေတိ၊

ဝိဒံသယတိ၊ဒန္တော၊ဒံသနော၊

*ဒံသ-ဒံသဓာတ်သည်၊(ဘူစု)

ဒံသနေ-ကိုက်ဖြတ်ခြင်း၌။

ဒံသတိ-ဒံသေတိ-ဒံသယတိ-

ကိုက်ဖြတ်၏၊

ဝိဒံသတိ-ဝိဒံသေတိ-ဝိဒံသယ

တိ-ပြ၏။

ဒန္တော-ဒံသနော-သွား။

(ဒံသ+တ=ဒန္တ။ ဒံသ+ယု=

ဒံသန)

ဒံသန္တိ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ

ဝါ ဧတေနာတိ ဒံသနော။

အာလောကံ ဝိဒံသေတိ၊

အာလောကံ-အလင်းကို၊

ဝိဒံသေတိ-ပြ၏။

၄၉၆။ဒက(စု)အဿာဒနေ။

ဒကေတိ၊ဒကယတိ၊ဒကံ၊

*ဒက-ဒကဓာတ်သည်၊(စု)

အဿာဒနေ-သာယာခြင်း၌၊

ဒကေတိ-ဒကယတိ-သာယာ

၏၊ ဒကံ-ရေ၊(ဒက+အ=ဒက)

ဒကီယတီတိ ဒကံ၊

၄၉၇။ဒက္ခ(ဘူ) ဝုဒ္ဓိယံ သီဃ

တ္တေ ဟိံသာဂတီသု စ။

ဒက္ခတိ၊ဒက္ခိဏာ၊ဒက္ခော၊

ဒက္ခကော၊

*ဒက္ခ-ဒက္ခဓာတ်သည်၊(ဘူ)

ဝုဒ္ဓိယံ-ကြီးပွားခြင်း၌၎င်း၊

သီဃတ္တေ-လျင်မြန်သည်၏

အဖြစ်၌၎င်း၊ဟိံသာဂတီသု စ-

ညှင်းဆဲခြင်း သွားခြင်းတို့၌၎င်း၊

ဒက္ခတိ-ကြီးပွား၏၊လျင်မြန်၏၊

ညှင်းဆဲ၏၊သွား၏၊

ဒက္ခိဏာ-ဒါတဗ္ဗဝတ္ထု၊ 

(ဒက္ခ+ကိဏ+အာ=ဒက္ခိဏာ)

ဒက္ခန္တိ ဝဒ္ဓန္တိ သတ္တာ ဧတာယ

ယထာဓိပ္ပေတာဟိ သမ္ပတ္တီဟိ

ဣဒ္ဓါ ဝုဒ္ဓါ ဥက္ကံသဂတာ ဟောန္တီ

တိ ဒက္ခိဏာ၊ဒါတဗ္ဗဝတ္ထု။

ဒက္ခော-လိမ္မာသော၊

(ဒက္ခ+အ=ဒက္ခ)

ဒက္ခတိ ကုသလကမ္မေ အညသ္မိ

ဉ္စ ကိစ္စာကိစ္စေ အဒန္ဓတာယ 

သီဃဲ ဂစ္ဆတီတိ ဒက္ခော။

ဒက္ခကော-ညှင်းဆဲတတ်သူ၊

သွားတတ်သူ၊

(ဒက္ခ+ဏွု)

၄၉၈။ဒခိ (ဘူ)ဃောရဝဿိ

တေ ဣစ္ဆာယဉ္စ။ ဒင်္ခတိ၊

*ဒခိ-ဒခိဓာတ်သည်၊(ဘူ)

ဃောရဝဿိတေ-ပြင်းထန်စွာ

မြည်တွန်ခြင်း၌၎င်း၊ဣစ္ဆာယဉ္စ

-လိုချင်ခြင်း၌၎င်း။ ဒင်္ခတိ-

ပြင်းထန်စွာမြည်တွန်၏၊ လိုချင်

၏။

၄၉၉။ဒဏ္ဍ (စု)ဒဏ္ဍဝိနိပါတေ။

ဒဏ္ဍေတိ၊ဒဏ္ဍယတိ၊ဒဏ္ဍော၊

*ဒဏ္ဍ-ဒဏ္ဍဓာတ်သည်။(စု)

ဒဏ္ဍဝိနိပါတေ-ဒဏ်ချခြင်း၌။

ဒဏ္ဍေတိ-ဒဏ္ဍယတိ-ဒဏ်ချ

၏။ ဒဏ္ဍော-တုတ်၊

(ဒဏ္ဍ+ဏ=ဒဏ္ဍ)

၅၀၀။ဒဓ (ဘူ)ဓာရဏေ။

ဒဓတိ၊ဒဟတိ၊ဒဓိ၊ 

စိတ္တံ သမာဒဟာတဗ္ဗံ၊ သမာဒဟံ

စိတ္တံ၊

*ဒဓ-ဒဓဓာတ်သည်၊(ဘူ)

ဓာရဏေ-ဆောင်ခြင်း၌။

ဒဓတိ-ဒဟတိ-ဆောင်၏၊

(ဒဓတိ၌ဓကို ဟပြု၍ ဒဟတိ

ဟုဖြစ်၏)

​ဒဓိ-နို့ဓမ်း၊ (ဒဓ+ဣ=ဒဓိ)

ဇနဿ တုဋ္ဌိံ ဒဓတေတိ ဒဓိ၊

စိတ္တံ-စိတ်ကို၊သမာဒဟာတဗ္ဗံ-

ကောင်းစွာထားအပ်၏၊

(သံ+အာ+ဒဓ+တဗ္ဗ=သမာဒ

ဟာတဗ္ဗံ)

စိတ္တံ-စိတ်ကို၊သမာဒဟံ-ကော

င်းစွားထားလျက်၊

(သံ+အာ+ဒဓ+အန္တ=သမာဒ

ဟန္တ)