သဒ္ဒနီတိဓာတ်၁၄

 

Uni၁၄၁။ကဠမဒေကက္ကေဿသေစနေ

စ။

ကဠတိ။

*ကဠ-ကဠဓာတ်သည်၊မဒေ-ယစ်မူး

ခြင်း၌၎င်း၊ကက္ကေဿစ-ကြမ်းတမ်း

ခြင်း၌၎င်း။သေစနေစ-သွန်းလောင်း

ခြင်း၌၎င်း။ကဠတိ-ယစ်မူး၏၊

ကြမ်းတမ်း၏။သွန်းလောင်း၏။

၁၄၂။ကာထဟိံသာယံ။ကာထေတိ၊

ကာထယတိ။

*ကာထ-ကာထဓာတ်သည်၊

ဟိံသာယံ-ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်း၌။

ကာထေတိ-ကာထယတိ-ညှဉ်းပန်း

နှိပ်စက်၏။

၁၄၃။ကာသသဒ္ဒကုစ္ဆာယံ။ 

ကာသတိ၊ဥက္ကာသတိ။ကာသော။

*ကာသ-ကာသဓာတ်သည်၊

သဒ္ဒကုစ္ဆာယံ-စက်ဆုပ်ဖွယ်သော

အသံပြုခြင်း၌။ကာသတိ-ဥက္ကာသ

တိ-ချောင်းဆိုး၏။

ကာသော-ချောင်းဆိုးနာ။

[ကာသ+ဏ=ကာသ]

၁၄၄။ကာသုဒိတ္တိယံ။ကာသတိ၊

ပကာသတိ။ပကာသော။ကာသု။

*ကာသု-ကာသုဓာတ်သည်၊ဒိတ္တိယံ-

ထွန်းတောက်ထင်ရှားခြင်း၌။

ကာသတိ-ထွန်းတောက်၏၊ထင်ရှား

၏။ပကာသတိ-ထင်ရှား၏။

ပကာသော-ထင်ရှားသော။

[ပ+ကာသု+ဏ=ပကာသ]

ကာသု-တွင်း၊

[ကာသု+ဥ=ကာသု]

၁၄၅။ကိဟိံသာယံ။ကိဏောတိ၊

ကိဏာတိ။

*ကိ-ကိဓာတ်သည်၊ဟိံသာယံ-

ညှဉ်းဆဲခြင်း၌။

ကိဏောတိ-ကိဏာတိ-ညှဉ်းဆဲ၏။

၁၄၆။ကိစိမဒ္ဒနေ။ကိေဉ္စတိ၊

ကိဉ္စယတိ။ကိဉ္စနံ။

*ကိစိ-ကိစိဓာတ်သည်၊မဒ္ဒနေ-နှိပ်နှင်းခြင်း၌။ကိေဉ္စတိ-ကိဉ္စယတိ-နှိပ်နှင်း၏။ကိဉ္စနံ-ကြောင့်ကြ။

[ကိစိ+ယု=ကိဉ္စန]

ကိေဉ္စတိသတ္တေမဒ္ဒတီတိကိဉ္စနံ။

၁၄၇။ကိဋဂတိယံ။ကေဋတိ။

*ကိဋ-ကိဋဓာတ်သည်၊ဂတိယံ-သွား

ခြင်း၌။ကေဋတိ-သွား၏။

၁၄၈။ကိတနိဝါသေရောဂါပနယနေ

ဉာဏေစ။ကေတတိ၊နိကေတော၊

နိကေတနံ၊တိကိစ္ဆတိ၊စိကိစ္ဆတိ၊

စိကိစ္ဆာ၊စိကိစ္ဆကော၊ကေတနံ၊

ကေတကော၊သင်္ကေတော။

*ကိတ-ကိတဓာတ်သည်၊နိဝါသေ-

နေခြင်း၌၎င်း၊ရောဂါပနယနေ-ရော

ကိုပယ်ခြင်း၌၎င်း၊ဉာဏေစ-သိခြင်း

၌၎င်း။  ကေတတိ-နေ၏၊ဆေးကု၏၊

သိ၏။နိကေတော-အိမ်၊နေရာ၊

[နိ+ကိတ+ဏ=နိကေတ]

နိကေတနံ-တည်ရာ၊နေရာ၊အိမ်။

[နိ+ကိတ+ယု=နိကေတန]

တိကိစ္ဆတိ-ဆေးကု၏၊

[ကိတ+ဆ+တိ=တိကိစ္ဆတိ]

စိကိစ္ဆတိ-ဆေးကု၏။

[ကိတ+ဆ+တိ=စိကိစ္ဆတိ]

စိကိစ္ဆာ-ဆေးကုခြင်း၊

[ကိတ+ဆ+အ+အာ=စိကိစ္ဆာ]

စိကိစ္ဆကော-ဆေးဆရာ၊

[ကိတ+ဆ-ဏွု=စိကိစ္ဆက]

ကေတနံ-အိမ်၊အလံ၊တံခွန်။

[ကိတ+ယု=ကေတန]

ကေတကော-ဆပ်သွားပင်၊

[ကိတ+ဏွု=ကေတက]

သင်္ကေတော-အမှတ်အသား၊

[သံ+ကိတ+ဏ=သင်္ကေတ]

၁၄၉။ကိတ္တသံသဒ္ဒနေ။

ကိတ္တေတိ၊ကိတ္တယတိ။

*ကိတ္တ-ကိတ္တဓာတ်သည်၊သံသဒ္ဒနေ-

ကောင်းစွာပြောဆိုခြင်း၌။

ကိတ္တေတိ-ကိတ္တယတိ-ပြောကြား၏။

၁၅၀။ကိပဒုဗ္ဗလ္လေ။ကိပေတိ၊

ကိပယတိ။

*ကိပ-ကိပဓာတ်သည်၊ဒုဗ္ဗလ္လေ-အား

နည်းခြင်း၌။ကိပေတိ-ကိပယတိ-

အားနည်း၏။