သဒ္ဒနီတိဓာတ်၁၂

 

Uni၁၂၁။ကဒ္ဒကုစ္ဆိတေသဒ္ဒေ။ကဒ္ဒတိ။

ကဒ္ဒမော။

*ကဒ္ဒ-ကဒ္ဒဓာတ်သည်၊ကုစ္ဆိတေ-

စက်ဆုပ်ဖွယ်သော၊သဒ္ဒေ-အသံပြု

ခြင်း၌။  ကဒ္ဒတိ-စက်ဆုပ်ဖွယ်အသံ

ပြု၏။ကဒ္ဒမော-ရွှံ့ညွန်။

[ကဒ္ဒ+အမ=ကဒ္ဒမ]

၁၂၂။ကနဒိတ္တိကန္တီသု။ကနတိ။

ကညာ၊ကနကံ။

*ကန-ကနဓာတ်သည်၊ဒိတ္တိကန္တီသု-

ထွန်းပခြင်းနှစ်သက်ခြင်းတို့၌။

ကနတိ-ထွန်းပ၏။နှစ်သက်၏။

ကညာ-သူငယ်မ။

[ကန+ယ+အ+အာ=ကညာ]

ယောဗ္ဗနိဘာဝေဌိတတ္တာရူပဝိလာ

သေနကနတိဒိပ္ပတိဝိရောစတီတိ

ကညာ။အထဝါကနိယတိကာမိယ

တိအဘိပတ္ထိယတိပုရိသေဟီတိပိ

ကညာ။

ကနကံ-ရွှေ။ 

[ကန+အက=ကနက]

ကနတိ,ကနီယတီတိဝါကနကံ။

၁၂၃။ကနုယီသဒ္ဒေ။ကနုယတိ။

ကနုတော၊ကနုတဝါ။

*ကနုယီ-ကနုယီဓာတ်သည်။သဒ္ဒေ-

အသံပြုခြင်း။

ကနယတိ-အသံပြု၏၊

ကနုတော-ကနုတဝါ-အသံပြုသူ။

၁၂၄။ကန္ဒသာတစ္ဆေ။ကန္ဒေတိ၊

ကန္ဒယတိ။

*ကန္ဒ-ကန္ဒဓာတ်သည်၊သာတစ္စေ-

မပြတ်ဖြစ်ခြင်း၌။

ကန္ဒေတိ-ကန္ဒယတိ-မပြတ်ဖြစ်၏။

၁၂၅။ကပကရုဏာယံ။

ကပတိ။ကပဏော၊ကာပညံ။

**ကပ-ကပဓာတ်သည်၊ကရုဏာ

ယံ-သနားခြင်း၌။

ကပတိ-သနား၏။ကပဏော-အထီး

ကျန်သူ၊မွဲသူ။ကာပညံ-မွဲသူ၏အဖြ

စ်။

ကပအဝကမ္ပနေ။ကပေတိ၊

ကပယတိ။ကပဏော။

•ကပ-ကပဓာတ်သည်၊အဝကမ္ပနေ-

တုန်လှုပ်ခြင်း၌။

ကပေတိ-ကပယတိ-တုန်လှုပ်၏။

ကပဏော-သနားထိုက်သူ။

[ကပ+ယု=ကပဏ]

ကပိတဗ္ဗောကရုဏာယိတဗ္ဗောတိ

ကပဏော။

၁၂၆။ကပိဂတိယံ။

ကမ္ပေတိ၊ကမ္ပယတိ။

*ကပိ-ကပိဓာတ်သည်၊ဂတိယံ-သွား

ခြင်း၌။  ကမ္ပေတိ-ကမ္ပယတိ-သွား

၏။

ကပိစလနေ။ကမ္ပတိ။

*ကပိ-ကပိဓာတ်သည်၊စလနေ-တုန်

လှုပ်ခြင်း၌။ကမ္ပတိ-တုန်လှုပ်၏။

၁၂ရ။ကပုဟိံသာတက္ကလဂန္ဓသာမ

တ္ထိယေသု။ကပ္ပတိ။ကပ္ပူရော။

*ကပု-ကပုဓာတ်သည်၊ဟိံသာတက္က

လဂန္ဓသာမတ္ထိယေသု-ညှင်းဆဲခြင်း၊

သစ်စေး၏အနံ့စွမ်းနိုင်ခြင်းတို့၌။

ကပ္ပတိ-ညှင်းဆဲ၏၊သစ်စေးနံ့နံ၏၊

စွမ်းနိုင်၏။

ကပ္ပူရော-ပရုပ်။

[ကပု+ဦရ=ကပ္ပူရ]

၁၂၈။ကပ္ပဝိတက္ကဝဓိဆေဒနေသု။

ကပ္ပေတိ၊ကပ္ပယတိ။ပကပ္ပေတိ၊

ပကပ္ပယတိ၊သင်္ကပ္ပေတိ၊သင်္ကပ္ပယ

တိ။ကပ္ပေါ၊သင်္ကပ္ပေါ၊ဝိကပ္ပေါ။

ကပ္ပိတံ။

*ကပ္ပ-ကပ္ပဓာတ်သည်၊ဝိတက္ကဝိဓိ

ဆေဒနေသု-ကြံစည်ခြင်းပြုစီမံခြင်း

ဖြတ်ခြင်းတို့၌။

ကပ္ပေတိ-ကပ္ပယတိ-ကြံစည်၏၊ပြုစီ

မံ၏၊ဖြတ်၏။ပကပ္ပေတိ-ပကပ္ပယ

တိ-ကြံစည်၏၊ပြုလုပ်၏၊ဖြတ်၏။

သင်္ကပ္ပေတိ-သင်္ကပ္ပယတိ-

ကြံစည်၏၊အားထုတ်၏၊ဖြတ်၏။

ကပ္ပေါ-ကြံစည်ခြင်း၊သင်္ကပ္ပေါ-

ကောင်းစွာကြံစည်ခြင်း၊ဝိကပ္ပေါ-

အထူးထူးအပြားပြားကြံစည်ခြင်း။

ကပ္ပိတံ-ဖြတ်အပ်သည်။

၁၂၉။ကဗ္ဗဒဗ္ဗဂတီသု။ကဗ္ဗတိ။

*ကဗ္ဗ-ကဗ္ဗဓာတ်သည်၊

ဒဗ္ဗဂတီသု-ထောင်လွားမာန်မူခြင်း

သွားခြင်းတို့၌။ကဗ္ဗတိ-ထောင်လွှား

၏၊သွား၏။

၁၃၀။ကမုပဒဝိက္ခေပေ။

ကမတိ၊စင်္ကမတိ၊အတိက္ကမတိ၊

အဘိက္ကမတိ၊ပဋိက္ကမတိ၊ပက္ကမတိ၊

ပရက္ကမတိ၊ဝိက္ကမတိ၊နိက္ကမတိ၊

သင်္ကမတိ၊သင်္ကမနံ၊သင်္ကန္တိ၊ကမနံ၊

စင်္ကမနံ၊အတိက္ကမော၊အဘိက္ကမော၊

ပဋိက္ကမော၊ပက္ကမော၊ဝိက္ကမော၊

နိက္ကမော၊အတိက္ကန္တော၊နိက္ခမတိ၊

အဘိနိက္ခမတိ။

*ကမု-ကမုဓာတ်သည်၊ပဒဝိက္ခေပေ-

ခြေကိုဖြန့်ခြင်း၌။

ကမတိ-သွား၏၊စင်္ကမတိ-စင်္ကြံသွား

၏၊အတိက္ကမတိ-လွန်သွား၏၊လွန်

ကျူး၏၊အဘိက္ကမတိ-ရှေ့သို့တက်

၏၊ပဋိက္ကမတိ-နောက်သို့ဆုတ်၏၊

ပက္ကမတိ-ဖဲ၏၊ပရက္ကမတိ-အားထုတ်

၏၊ဝိက္ကမတိ-အားထုတ်၏၊နိက္ကမတိ-

ထွက်၏၊သင်္ကမတိ-ပြောင်း၏၊

သင်္ကမနံ-ပြောင်းခြင်း၊သင်္ကန္တိ-ပြော

င်း၊ကမနံ-သွားခြင်း၊စင်္ကမနံ-စင်္ကြံ

သွားခြင်း၊အတိက္ကမော-လွန်သော၊

အဘိက္ကမော-ရှေ့သို့တက်ခြင်း၊

ပဋိက္ကမော-နောက်သို့ဆုတ်ခြင်း၊

ပက္ကမော-ဖဲခြင်း၊ဝိက္ကမော-အားထုတ်

ခြင်း၊နိက္ကမော-ထွက်ခြင်း၊

အတိက္ကန္တော-လွန်ခြင်း၊နိက္ခမတိ-

ထွက်၏၊အဘိနိက္ခမတိ-ထွက်၏။

ကမုဣစ္ဆာကန္တီသု။ကာမေတိ၊

ကာမယတိ။ကာမော၊ကန္တိ၊နိကန္တိ၊

ကာမနာ၊ကာမယမာနော၊

ကာမေန္တော၊အဘိက္ကန္တံ။

*ကမု-ကမုဓာတ်သည်။ဣစ္ဆာကန္တီ

သု-လိုချင်ခြင်းနှစ်သက်ခြင်းတို့၌။

ကာမေတိ-ကာမယတိ-လိုချင်၏၊

နှစ်သက်၏။

ကာမော-အလို၊

[ကမု+ဏ=ကာမ] ကာမေတီတိ

ကာမော၊ကာမိယတီတိကာမော။

ကန္တိ-နှစ်သက်ခြင်း၊

[ကမု+တိ+ကန္တိ]

နိကန္တိ-နှစ်သက်ခြင်း၊

[နိ+ကမု+တိ=နိကန္တိ]

ကာမနာ-အလိုရှိသော၊

[ကမု+ဏေ+ယု+အာ=ကာမနာ]

ကာမယမာနော-လိုချင်သော၊

[ကမု+ဏယ+မာန=ကာမယမာန]

ကာမေန္တော-နှစ်သက်သော၊

[ကာမု+ဏေ+အန္တ=ကာမေန္တ]

အဘိက္ကန္တံ-အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်၊

[အဘိ+ကမု+တ=အဘိက္ကန္တ]